Het kan enorm spannend zijn: je wilt samen met je partner een kind maken, maar gaat het lukken? Wanneer de pogingen prima zijn maar de resultaten tegenvallen, onderzoekt een arts meestal of er iets mis is. Soms zijn de gametocyten – de voorlopers van sperma- en eicellen – bij voorbaat al stuk te zijn. Dat leidt tot bekende problemen, zoals spermacellen die de puf niet hebben om de ultieme eindstreep, de eicel, te halen.
De échte oorzaken van problemen in gametocyten? Niemand die het tot in detail weet. Maar wel belangrijk, aangezien cijfers van de Rutgers Nisso Groep erop wijzen dat zo’n één op de tien paren moeite heeft met kinderen maken.
Amerikaanse onderzoekers van de universiteit van Stanford in Californië hebben een manier bedacht om sneller te kunnen begrijpen hoe het kan dat gametocyten stuk zijn. Ze wisten uit embryonale stamcellen nieuwe gametocyten te kweken en beschrijven hun methode in het blad Nature. Daarmee is het voor het eerst mogelijk om gametocyten voor vruchtbaarheidsonderzoek in grote aantallen te bestuderen.
De keuze om stamcellen als bron voor gametocyten te nemen is handig, omdat je ze niet zomaar uit mensen kunt plukken. Menselijke gametocyten liggen bij vrouwen diep in de eierstokken, en bij mannen in een kwetsbaar stukje teelbal. Wanneer je ze uit stamcellen haalt, heb je die nadelen niet. En je kunt er zoveel maken als je wil – althans, voor zover de voorraad embryonale stamcellen strekt.
Embryonale stamcellen niet de enige
Nissim Benvenisty
Embryonale stamcellen zijn afkomstig van ongeboren foetussen. En dat maakt ze wat controversieel. Bovendien is er niet een oneindige voorraad. Tegenwoordig is het ook mogelijk om van volwassen lichaamscellen stamcellen te maken, maar deze zijn net even wat minder van kwaliteit dan embyronale stamcellen. Aangezien de wetenschappers voor dit onderzoek het beste van het beste nodig hadden, gebruikten ze embryonale stamcellen.
Eerdere pogingen om gametocyten uit stamcellen te kweken liepen op een mislukking uit. Stamcellen zijn met signaalstoffen en genetische veranderingen te programmeren tot een andere cel, maar tot dusver wisten andere onderzoekers niet de magische combinatie aan signalen en genen voor gametocyten te vinden.
De wetenschappers van Stanford, onder leiding van Renee Reijo Pera, wisten wél gametocyten te kweken, omdat ze uitgebreider dan ooit tevoren nieuwe combinaties van genen uitprobeerden. Voor wie het wil weten: de genen DAZL en BOULE bleken doorslaggevend zijn om aan te aan zetten.
Oplossingen voor verminderde vruchtbaarheid hebben de wetenschappers nog niet, maar ze hopen dat hun nieuwe stamceltechniek gauw tot nieuwe ontdekkingen en therapieën leidt. Een begin is er nu al, want van de gametocyten wisten de biologen primitieve sperma- en eicellen voor verder onderzoek te maken.
Zie ook
- Stamcellen (Kennislinkartikel)
- Hartspier uit volwassen stamcel (Kennislinkartikel)
- Darmweefsel uit één stamcel (Kennislinkartikel)
Meer biotechnologie op Ditisbiotechnologie.nl