Dit is de modernste zaadbank ter wereld. Hierin liggen miljoenen zaden van landbouwgewassen en hun verwanten – inclusief de stoere genen waar onderzoekers zo ijverig naar op zoek zijn. De kluis ligt niet ver van de Noordpool op Spitsbergen.

Wikimedia Commons, Bjoertvedt via CC BY-SA 3.0

Wikimedia Commons, Bjoertvedt via CC BY-SA 3.0

Het stikt van mensen op de wereld. We zijn inmiddels gewend aan de wetenschap dat er 6 miljard mensen tegelijk leven, maar het getal kwam in 2008 eerder in de buurt van 7 miljard. Om precies te zijn: 6,7 miljard. Allemaal monden om te voeden. Maar voor die klus is nu al niet genoeg landbouwgrond, en dus verbouwen boeren vooral krachtvoer: aardappelen, tarwe, maïs en soja.

Nu klimaatverandering op het punt staat aan te bellen, is de toekomst voor het krachtvoer onzeker. De verwachting is dat het op akkers van voedselgewassen warmer en droger wordt. Daardoor groeien planten niet alleen langzamer – virussen, bacteriën en schimmels gedijen beter als het warmer is.

Helaas dienen oplossingen zich slomer aan dan klimaatverandering zelf, en daarom meldt de internationale voedselorganisatie Global Crop Diversity Trust (GCDT) vandaag dat ze geld zal uitdelen aan wetenschappers die op zoek naar genen die de bestaande gewassen sterker kunnen maken. Want als je eenmaal weet welke plant dat stoere gen draagt, kun je het via kruisingen of genetische modificatie in de beoogde krachtvoerplant plaatsen.

Één van de zoektochten die al geld ontvangt, speurt naar genen in onsmakelijke bananenplanten die bestand zijn tegen het bananenvirus. De hoop is dat de gewone bananenplant door kruising met de minder smakelijke bananenplant het virus van zich af kan werpen. Een ander voorbeeld: de GCDT steunt in Portugal en Angola wetenschappers die zoeken naar antihitte- en droogtegenen voor tarwe in al bestaande tarwevariëteiten. En voor Afrikaanse boeren wordt er gezocht naar maïs die om kan gaan met zeldzame en onregelmatige regenbuien.

Maïs is een van de belangrijkste gewassen in Afrika, maar kampt steeds vaker met droogte en onvoorspelbare watervoorziening. Er zijn planten die hier wel mee om kunnen gaan: de bijbehorende genen zouden goed van pas komen in deze maïs.

Flickr, fishhawk via CC BY-NC 2.0

Flickr, fishhawk via CC BY-NC 2.0

Het gros van de stoere genen ligt opgesloten in de zaadjes van voedselgewassen; die zijn wereldwijd allang opgeslagen in zo’n 1500 verschillende zaadbanken. De zaadjes met de handige genen zijn er dus al, maar het zoeken ernaar komt net pas van de grond.

Het geld dat de GCDT uitdeelt aan de zoektochten, is afkomstig van donaties. De meeste donaties zijn van landbouwministeries, maar Nederland zit daar niet bij. De grootste, losse donatie is van Bill Gates: dertig miljoen Amerikaanse dollars.