De eiwitten in de nieuwe lijmen zijn ook te vinden in tofu en in sojaburgers. Ze worden gecombineerd met alllerlei functionele chemicaliën, bijvoorbeeld van het type dat ook gebruikt wordt om papier waterafstotend te maken. Als het gaat om toepassing in meubels of laminaatvloeren is de nieuwe lijm volgens de onderzoekers net zo goed als conventionele houtlijm. Die is vaak gemaakt uit aardolieproducten. Door de plantaardige oorsprong is de nieuwe lijm een stuk duurzamer. Bovendien komen er bij verwerking geen gevaarlijke dampen vrij.

Spaanplaat en multiplex zijn composietmaterialen gemaakt uit met lijm samengeperste houtsnippers of dunne houtlagen. De lijm is meestal een aardolieproduct en de verwerking kan tot gezondheidsproblemen leiden. Berucht zijn bijvoorbeeld formaldehydedampen die ogen, neus, keel en huid irriteren en op de lange duur zelfs kanker kunnen veroorzaken. Lijmproducenten ontwikkelen daarom alternatieven die duurzamer zijn en beter voor de gezondheid van de werknemers.

Frihart bediscussieerde in Boston chemische technieken om de werking van de sojalijmen te verbeteren. Zo probeert hij de reactieve groepen van de eiwitten op moleculaire schaal beter bereikbaar te maken, wat tot een versnelling van het lijmproces kan leiden. Verder wil hij behalve de eiwitten ook de koolwaterstofketens in de soja bij het lijmproces betrekken, waardoor de lijm nog beter kan worden.

Terug naar af

Met kenmerken als ‘duurzaam’ en ‘van natuurlijke oorsprong’ zijn de nieuwe lijmen helemaal van deze tijd. Maar toch ook weer niet. Eiwitlijmen maakten honderd jaar geleden al de ontwikkeling van samengestelde houtproducten mogelijk zoals triplex en multiplex. Ze werden vervangen door producten uit de petrochemie vanwege de kosten, de productie-efficiëntie en een hogere bestendigheid.

Nu lijmproducenten uit overwegingen van duurzaamheid hun heil zoeken in natuurlijke eiwitten, zijn ze in zekere zin weer terug bij af. De uitdaging is vooral om een mouw te passen aan een aantal nadelen ten opzichte van conventionele houtlijmen, zoals de lagere sterkte, een lage waterresistentie en een hogere gevoeligheid voor biologische afbraak.

Op kleine schaal wordt al gebruik gemaakt van ‘verantwoord’ gelijmde meubelplaat. Deze meubels uit soja-gelijmd multiplex zijn ontworpen door de Amerikaanse ontwerper April Hannah.

April Hannah

Ook op Kennislink:

• Milieuvriendelijke lijm kan ook goedkoop (Gronings onderzoek naar sojalijm)

Recente Kennislinkartikelen over lijm: Oeps: Onbekende tag `feed’ met attributen {"url"=>"https://www.nemokennislink.nl/kernwoorden/lijm/lijmen/index.atom?m=of", “max”=>"5", “detail”=>"minder"}

Recente Kennislinkartikelen over soja: Oeps: Onbekende tag `feed’ met attributen {"url"=>"https://www.nemokennislink.nl/kernwoorden/soja/index.atom?m=of", “max”=>"5", “detail”=>"minder"}