Tussen 8500 en 8300 jaar geleden steeg de wereldwijde zeespiegel met een ruime meter per eeuw. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Utrecht, Deltares en TNO. Wetenschappers leidden de oude zeespiegelstanden af door in de omgeving van Rotterdam de diepliggende, verdronken veenlagen te dateren. Het onderzoek is deze maand verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift Geology. De resultaten zijn belangrijk gezien de verwachte snelle zeespiegelstijging in de komende eeuwen.

“De snelle zeespiegelstijging werd grotendeels veroorzaakt door het leeglopen van grote ijsmeren in Noord-Amerika, doordat de ijsdammen van de voorgaande ijstijd langzaamaan wegsmolten”, aldus onderzoeker Marc Hijma van de Universiteit Utrecht. “Dit leidde naast de zeespiegelstijging ook tot verzoeting van de Noord-Atlantische Oceaan en het stilleggen van de Warme Golfstroom. Het gevolg hiervan was een koude periode rond 8200 jaar geleden die bekend staat als het 8.2 event.”

Een zeespiegelstijging zal een zegen zijn voor een deel van de organismen in de oceaan. Er is immers meer water om in te zwemmen en het wateroppervlak op aarde neemt toe. Opwarming van het zeewater zal voor koudeminnende organismen juist nadelig zijn.

Creative Commons

Nederland verdronk

De snelle zeespiegelstijging had ook tot gevolg dat Nederland snel verdronk. De bodem zakte en daardoor steeg de zeespiegel met halve meter per eeuw ten opzichte van het land. Maar er was ook een wereldwijde zeespiegelstijging in die periode: die was meer dan een meter per eeuw. Hijma: “Het landschap rondom Rotterdam werd voor 8500 jaar geleden nog gevormd door een riviervallei. Vijfhonderd jaar later was dit beeld compleet anders en bestond het hele gebied uit een groot Waddengebied waar de Rijn en Maas doorheen stroomden.” Deze resultaten blijken ook uit het promotieonderzoek van Hijma, dat de verdrinking van West-Nederland tussen 10 en 6 duizend jaar geleden in detail beschrijft.

Overigens moet één en ander wel in perspectief gezet worden. De foutenmarges van het onderzoek zijn ruim met 2.11 ± 0.89 m zeespiegelstijging voor Nederland door het werkelijk stijgen van de zeespiegel zelf door de extra toestroom van water tussen 8500-8300 jaar geleden en 1.95 ± 0.74 m als gevolg van deels de bodemdaling in Nederland in diezelfde periode. De tweede auteur van het artikel, Kim Cohen, meldt dat de foutenmarges flink zijn verkleind in vergelijking met eerder onderzoek.

8.2 event kan zich herhalen

De resultaten van dit onderzoek zijn belangrijk, omdat nu bekend is hoeveel water er door het leegstromen van de meren terechtkwam in de Noord-Atlantische Oceaan. “Klimaatmodellen kunnen nu veel beter het 8.2 event modelleren en de gevoeligheid van de Warme Golfstroom testen op verzoeting. Er bestaat namelijk een kans dat de Noord-Atlantische Oceaan in de nabije toekomst weer verzoet door versneld afsmelten van de Groenlandse ijskap”, zegt Hijma. In theorie zou dit vervolgens weer kunnen leiden tot het stilleggen of afzwakken van de Warme Golfstroom met een zeer koude periode in vooral Noordwest-Europa als gevolg. Daarom worden klimaatmodellen ingezet om te voorspellen of dit ook daadwerkelijk gaat gebeuren. Met deze nieuwe resultaten kunnen de toekomstscenario’s een stuk betrouwbaarder voorspeld worden.

Referentie:

Hijma & Cohen, 2010. Timing and magnitude of the sea-level jump preluding the 8200 yr event. Geology 38: 275-278.

Zie ook:

• Leegloop meer veroorzaakte kou (Kennislinknieuws)
• Klimaatverandering (Kennislinkthema)
• Stuwdammen maskeren zeespiegelstijging (Kennislinknieuws)
• Zeespiegel zal sneller stijgen dan aangenomen (Kennislinknieuws van NGV Geonieuws)