Red Bull achter het stuur
Oninteressant kun je het werk van Utrechtse onderzoeker Joris Verster en zijn collega’s zeker niet noemen. De wetenschappers gebruikten een rijsimulator, aangekleed met de nodige foefjes die de gemiddelde stuursetjes voor computerspellen voorbijgaat. Behalve de standaard gaspedalen en een stuur, bevat de simulator ook snelheidsmeters, toerentellers en meerdere schermen die de ramen van de auto simuleren. Het doel van het onderzoek: kijken hoe netjes en oplettend mensen achter het stuur zitten, na al vier uur te hebben gereden.
Nog interessanter is dat Verster wilde weten of het rijgedrag kon worden ‘opgepept’. Hij gaf twaalf proefpersonen halverwege de vier rij-uren het bekende drankje Red Bull, terwijl de andere twaalf een placebo kregen: oftewel een Red Bull zonder de oppeppende middelen. En wat bleek? De (echte) Red Bull-drinkers lijken in het derde en vierde rij-uur minder slaperig te zijn en netter rijgedrag te vertonen.
De opgepepte bestuurders konden vooral beter een vaste snelheid aanhouden dan de placebo-drinkers. Alle proefpersonen moesten een snelheid aanhouden van 95 kilometer per uur; Red-Bull-drinkers hielden tussen de 93 en 97 kilometer per uur aan, terwijl de placebo’s afweken tussen 78 en 112 kilometer per uur. Nogal een verschil dus. Conclusie: Red Bull helpt.
Sluikreclame of wetenschap?
Toen dit werk op NU.nl en Scientias.nl verscheen, werd het door gebruikers meteen afgedaan als: “nogal wiedes”, “sluikreclame”, en “koffie doet hetzelfde”. Is die beschrijving wel terecht?
Ten eerste is er wetenschappelijk gezien wel wat aan te merken op de onderzoeksopzet. Zo is het aantal proefpersonen aan de karige kant. Er deden in totaal 12 mannen en 12 vrouwen mee, waarvan 3 mannen niet aan de regels voldeden. Er bleven dus uiteindelijk maar 9 mannen en 12 vrouwen over. En hoewel de resultaten erop lijken te wijzen dat Red Bull inderdaad slaapverminderend werkt -en omdat een blikje Red Bull evenveel cafeïne als een kop koffie bevat is dat waarschijnlijk ook zo- kun je dat pas met grote zekerheid zeggen wanneer de groep proefpersonen wat groter is. Neemt niet weg dat het verband tussen de gereden snelheden, hierboven uitgelegd, wel erg sterk is.
Maar dan is er nog steeds het gevoel van sluikreclame. Enkel Red Bull is meegenomen in het onderzoek. Een vergelijking met de effecten van een kopje koffie lijkt te zijn vergeten. Nog opvallender is dat het onderzoek ook betaald is door Red Bull. Liet hoofdonderzoeker Verster zich voor het karretje van Red Bull spannen?
Koffie is onderweg
Verster reageert in een e-mail: “Vrijwel alle onderzoek is in grote mate afhankelijk van, of wordt gefinancierd door een derde geldstroom. Zo ook dit onderzoek.” Met derde geldstroom bedoelt Verster dus het bedrijfsleven. Toch blijft het ontbreken van koffie dan een flink gemis. Wat doet hij daarmee? “Een onderzoek naar koffie is nu in volle gang. Hierbij gebruiken we dezelfde onderzoeksopzet.” Dat betekent dat Verster serieus onderzoek doet dat verder gaat dan alleen Red Bull. Straks kan hij zijn nieuwe koffieresultaten vergelijken met de Red Bull-resultaten en eerlijke(re) conclusies trekken.
Pas dan is het onderzoek het bespreken waard. Want wat je eigenlijk écht wil weten wanneer je aan een lange autorit begint, korte pauzes wil houden en een oppepper wilt nemen, is natuurlijk: “wat is de beste manier om mezelf op te peppen?” Een onderzoek waarin enkel Red Bull wordt vergeleken met wat suikerwater, geeft dan niet afdoende antwoord.
Voorbarige pers
Waarom is dan nu al het persbericht uitgegeven? Heeft Red Bull de Universiteit Utrecht (UU) misschien betaald? Robert Kerst, wetenschapsvoorlichter UU, zegt dat hier geen sprake van is geweest. “Nee, Red Bull heeft de persafdeling niet benaderd en er was geen sprake van een beloning.”
Maar waarom dan niet even wachten met een persbericht totdat een vergelijking -met bijvoorbeeld koffie- het onderzoek compleet maken? Kerst: “Wetenschappelijke kennis wordt opgebouwd uit veel kleine stappen die worden gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften. Resultaten van een gepubliceerd onderzoek dat relevant of interessant is voor een breed publiek, wordt hierbij zoveel mogelijk naar buiten gebracht via bijvoorbeeld een persbericht.”
Met andere woorden, de persafdeling van de UU maakt nieuws van alles wat bij het publiek tot de verbeelding spreekt, hoe minimaal de wetenschappelijke vooruitgang van het oorspronkelijke onderzoek ook is. Of je als lezer iets hebt aan zulk beperkt onderzoek valt te betwijfelen, maar wanneer de nieuwe resultaten binnenkomen houden we je op de hoogte. Wordt vervolgd, dus.
Ook de Telegraaf zette deze week vraagtekens bij het onderzoek. De krant viel op dat de conclusies van die onderzoeken steeds positief uitpakken voor Red Bull en vroeg de KNAW om een reactie.
Zie ook:
Oeps: Onbekende tag `feed’ met attributen {"url"=>"https://www.nemokennislink.nl/kernwoorden/auto.atom", “max”=>"6", “detail”=>"minder"}