In 1628 ontwerpt de Britse arts William Harvey het eerste model van de bloedsomloop. Hij stelt dat ons hart bloed via de slagaders naar de aders pompt. De grote bloedvaten zijn via haarvaatjes met elkaar verbonden, zodat het bloed rond stroomt. De pompbeweging van het hart zorgt voor druk in het slagadersysteem. Dit is de bloeddruk. Een arts kan de maximale bloeddruk (bovendruk) meten bij het samentrekken van de linker hartkamer, waardoor het hart bloed in de lichaamsslagader pompt. De minimale bloeddruk (onderdruk) bevindt zich precies tussen twee samentrekkingen van het hart in. Op dat moment stroomt de linkerkamer weer vol met vers, zuurstofrijk bloed.

William Harvey (1578-1657) ontwierp in 1628 het eerste model van onze bloedsomloop. Nu pas weten we dat dit model niet compleet was. Neuroloog Arjen Schaafsma ontdekte dat slagaders een actieve bijdrage leveren aan het rondpompen van bloed door het lichaam.

Wikimedia Commons

Nieuw inzicht in de bloedsomloop

Neuroloog en klinisch neurofysioloog Arjen Schaafsma merkte enkele jaren geleden op dat de bloeddruk niet overal gelijk is. Deze neemt toe op weg van het hart naar andere organen in het lichaam. Hij deed honderden observaties bij zieke en gezonde personen en kwam tot een geheel nieuw inzicht in onze bloedsomloop. Aan het begin van iedere hartslag trekken de slagaders kortstondig samen. Dit komt door de spanning die het pompen van het hart op de vaatwand uitoefent. Het samentrekken van de slagaders versterkt de drukgolf. Zo zorgen het hart en de slagaders er gezamenlijk voor dat het bloed zelfs de meest veraf gelegen haarvaatjes van het menselijk lichaam bereikt.

Goed functionerende slagaders zijn belangrijk voor een gezonde bloedsomloop. Artsen moeten bij het meten van de bloeddruk en het toedienen van medicatie voortaan rekening houden met twee componenten: het pompende hart en de pompende slagaders.

Sansculotte, Wikimedia Commons

De ontdekking van Schaafsma heeft belangrijke gevolgen binnen de geneeskunde. Goed functionerende slagaders spelen een grotere rol in een gezonde bloedsomloop dan wetenschappers tot nu toe dachten. Artsen moeten een bloeddrukmeting voortaan anders interpreteren en daarbij rekening houden met zowel de druk vanuit het hart als de toegevoegde druk vanuit de slagaders. Ook medicatie voor hoge bloeddruk (of een andere hartziekte) moet opnieuw onder de loep worden genomen. Heeft het middel direct effect op het hart zelf of werkt het door druk vanuit de slagaders te remmen? Dankzij deze nieuwe kijk op bloeddruk en medicatie is het straks mogelijk om ernstig zieke patiënten beter te bewaken.

Dit nieuwsbericht is gebaseerd op een persbericht van het Martini Ziekenhuis Groningen.

Zie ook

Het hart (Kennislinkdossier)