Geslachtsverschillen zijn aangeboren omdat vrouwen en mannen verschillende geslachtschromosomen hebben. Vrouwen hebben twee geslachtschromosomen die er onder de microscoop hetzelfde uitzien: de X-chromosomen. De man heeft één X-chromosoom en daarnaast een veel kleiner Y-chromosoom, waar nauwelijks genen op liggen. Doordat mannen geen tweede X-chromosoom hebben, kunnen zogeheten recessieve eigenschappen op hun ene X-chromosoom zich veel vaker manifesteren.
Sekseverschillen
Op het X-chromosoom liggen enkele honderden genen die invloed hebben op de intellectuele prestaties. Wanneer hier afwijkingen in voorkomen leidt dit bij mannen dus eerder tot verstandelijke handicaps dan bij vrouwen. Hetzelfde fenomeen zorgt ervoor dat er meer mannen zijn met een extreem hoog IQ. Gemiddeld zijn mannen en vrouwen even intelligent, maar er zijn wel meer mannen die afwijken van het gemiddelde IQ.
De natuurlijke seksratio, dat wil zeggen het aantal pasgeboren jongens gedeeld door het aantal pasgeboren meisjes is niet 1,00 maar ongeveer 1,07. Dit jongensoverschot, dat over de hele wereld bij de geboorte aanwezig is, neemt in de loop van het leven snel af. Op iedere leeftijd overlijden meer jongens dan meisjes. Sommige oorzaken zijn gerelateerd aan ziekten die via het X-chromosoom overerven. Deze zijn meestal zeldzaam. Maar ook veel frequenter voorkomende aandoeningen zoals hart- en vaatziekten en kanker eisen meer en jongere mannelijke dan vrouwelijke slachtoffers.
Daarnaast wordt de seksratio ook aangetast door niet-natuurlijke oorzaken zoals verdrinking, verkeersongelukken en geweldsmisdrijven, waar meer mannen door sneuvelen. Alleen aan de voortplanting kleven meer risico’s voor de vrouw. Deze beginnen al bij de verminking van de geslachtsorganen bij meisjes, zoals dat nog steeds gebeurt in verschillende landen.
Vervolgens ondergaan jaarlijks ongeveer twintig miljoen vrouwen een illegale en onveilige abortus. Daarvan overlijden er bijna 50.000. Ook het kraambed eist zijn tol. Desondanks hebben de vrouwen een hogere gemiddelde levensverwachting dan mannen. In Nederland bedraagt deze momenteel meer dan 83 jaar voor vrouwen, terwijl die van mannen daar ongeveer 4 jaar bij achterblijft.
Bewuste sekseselectie
Desondanks is er in veel landen een duidelijke voorkeur voor zoons in plaats van dochters. Dit leidt tot een afwijkende geslachtsverhouding bij de geboorte als gevolg van prenatale geslachtsselectie en selectieve abortus van vrouwelijke vruchten. In China nam de seksratio toe van 1,07 in 1982 tot 1,20 in 2005. Het laatste cijfer betekent dat op iedere 6 jongens slechts 5 meisjes werden geboren. Een dergelijke verschuiving deed zich ook voor in India. Daar nam de ratio toe van 1,09 rond 1983 tot 1,14 rond 2004. Andere landen met een seksratio van meer dan 1,10 zijn Azerbeidzjan, Albanië, Armenië, Vietnam en Georgië.
Er zijn drie zaken die deze bewuste sekseselectie in de hand werken. Op de eerste plaats moet het voordelig zijn voor ouders om zonen te hebben. In India bijvoorbeeld blijven zonen bij hun ouders wonen om te helpen in het familiebedrijf of op het land. Dochters dragen economisch gezien niets bij. Sterker nog: ze zijn ‘duur’ omdat ze uitgehuwelijkt worden en de ouders hun dochters een bruidsschat moeten meegeven. Op de tweede plaats speelt gezinsgrootte een rol.
Zonder belemmeringen zouden de ouders van meisjes die graag een jongen willen hebben doorgaan met het krijgen van kinderen tot er een zoon wordt geboren. De één-kind gezinspolitiek in China heeft dan ook voor de sterke toename van de seksratio gezorgd. Op de derde plaats moet het ook haalbaar zijn. Aanstaande ouders moeten gemakkelijk toegang hebben tot aanvaardbare, efficiënte en veilige methoden om het geslacht te bepalen en indien gewenst te blokkeren.
Jammer genoeg wordt in veel landen aan al deze voorwaarden voldaan, met name in Zuidoost-Azië. Daar wordt niet bij de geboorte de vraag gesteld: ‘Is het een jongen of een meisje?’, maar al veel eerder in de zwangerschap: ‘Wordt het een jongen of een meisje?’ Gelukkig is in 2015 in China een twee-kind politiek ingevoerd. Voordat de effecten daarvan zichtbaar zijn, zal een generatie Chinese mannen opgroeien die vrijgezel blijven omdat er onvoldoende vrouwelijke partners zijn.