Je leest:

Saturnusmanen spelen paintball

Saturnusmanen spelen paintball

Auteur: | 8 oktober 2010

Op het eerste gezicht is het niet te zien, maar de manen van Saturnus hebben allemaal gekleurde banen en vlekken. Dat is nu voor een deel verklaard: de binnenste manen en de beroemde ringen van Saturnus bespetteren elkaar.

Saturnusmaan Mimas heeft een blauwe band rond de evenaar.
NASA/JPL/SSI/LPI

Wetenschappers hebben aan de hand van beelden van de ruimtesonde Cassini vastgesteld dat de oppervlakken van de binnenste, middelgrote manen van de planeet Saturnus kleurrijke banden en vlekken vertonen. De rood- en blauwachtige tinten op de ijsoppervlakken van Mimas, Enceladus, Tethys, Dione en Rhea lijken het gevolg te zijn van grotere en kleinere bombardementen. Tussen deze manen en het ringenstelsel van Saturnus vindt klaarblijkelijk een levendige uitwisseling van deeltjes plaats.

De kleurtinten op de Saturnusmanen zijn nogal subtiel en vallen pas op als de Cassini-opnamen worden bewerkt. Daarbij worden niet alleen opnamen in zichtbaar licht gebruikt, maar ook ultraviolet- en infraroodopnamen.

Saturnusmaan Rhea, met van links naar rechts steeds meer contrast. Er zijn veel gekleurde vlekken zichtbaar op de maan, vooral met een infrarood- of ultravioletcamera.

Leverancier van de blauwachtige tinten is de maan Enceladus, die met zijn ijsfonteinen ook de zogeheten E-ring van Saturnus van materiaal voorziet. Een groot deel van het blauwe materiaal valt terug op Enceladus zelf, maar ook Tethys, Dione en Rhea krijgen er wat van mee. Deze drie manen vertonen daarnaast ook donkerdere, roodachtige plekken, die waarschijnlijk worden veroorzaakt door geïoniseerd gas dat gevangen zit in het magnetische veld van Saturnus.

Maar niet alle kleurenspetters laten zich eenvoudig verklaren. Zo wordt nog gezocht naar de oorzaak van de keten van blauwachtige vlekken langs de evenaar van Rhea. Deze lijken niet te bestaan uit materiaal dat van Enceladus afkomstig is: het zijn eerder plekken waar vers ijs bloot is komen te liggen. Het lijkt er op dat zich hier een reeks kleine inslagen heeft voltrokken.

Saturnus heeft minstens 56 manen, waarvan er zeven wat groter en interessanter zijn. Dat zijn, van binnen naar buiten, Mimas, Enceladus, Tethys, Dione en Rhea, en iets verder weg de grootste maan Titan en Iapetus. Tethys, Dione, Mimas en Rhea bestaan voornamelijk uit ijs, en zijn daarom interessant als potentiële tussenstop voor ruimtevaarders. Mimas is beroemd vanwege zijn bijzondere vorm: een enorme krater beslaat bijna een derde van het oppervlak van de maan. Enceladus is misschien wel de interessantste maan van ons zonnestelsel. Hij is waarschijnlijk bedekt met ijs, maar lijkt vulkanisch actief te zijn. Op het oppervlak spuwen geysers hete waterdamp omhoog. Die geysers wijzen erop dat er onder de buitenste ijslaag van Enceladus waarschijnlijk vloeibaar water zit. Dat maakt van Enceladus een topkandidaat voor de zoektocht naar buitenaards leven.
NASA/JPL/SSI/LPI

Zie verder:

Dit artikel is een publicatie van Allesoversterrenkunde.nl.
© Allesoversterrenkunde.nl, alle rechten voorbehouden
Dit artikel publiceerde NEMO Kennislink op 08 oktober 2010
NEMO Kennislink nieuwsbrief
Ontvang elke week onze nieuwsbrief met het laatste nieuws uit de wetenschap.