De Faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de TU Delft beschikt over unieke metingen van de aardbeving en vloedgolf in Azië. De tot nu toe vertoonde modelvoorspellingen op TV zijn berekend door computers. De Delftse onderzoekers hebben de lopende vloedgolf vastgelegd met behulp van radarhoogtemeters en de beweging van de aardkorst met GPS. Dat was bij eerdere tsunami’s nog nooit gelukt. Op de Delftse beelden is naast de vloedgolf van 1,40m hoog en 200 km lang ook te zien dat door de beving het eiland Phuket tien cm is opgeschoven. De resultaten worden eind april vertoond op een wetenschappelijk congres in Wenen.
Resultaat van de radarhoogtemetingen met satelliet TOPEX/Poseidon. In het kaartje staat een spoor waarlangs de satelliet metingen heeft verricht. In de onderste grafiek staat de zeeniveauvariatie zoals waargenomen door de radarhoogtemeter en de voorspelling van de tsunami volgens een model berekend. bron: Remko Scharroo / NOAA)Klik op de afbeelding voor een grotere versie.
“Het meten van het zeeniveau met behulp van satellieten gebeurt in Delft al sinds 1980”, zegt Ernst Schrama, universitair hoofddocent. “Met deze gegevens kunnen wij uitspraken doen over hoogteveranderingen van de oceanen met een onmiddellijke nauwkeurigheid van drie centimeter.” Het bijzondere aan de radarhoogtemeters in de ruimte is dat deze nauwkeurig genoeg zijn om dergelijke waarnemingen te doen. Het is volgens Schrama puur toeval geweest dat er een aantal radarhoogtemeter-satellieten op de “juiste” plek en op de “juiste” tijd aanwezig waren. De satellieten cirkelen 14 keer per dag rond de aarde en bevinden zich daardoor telkens boven een andere plaats.
“Dit is ook de reden dat de gemeten hoogteprofielen van de golven niet geschikt zijn voor real-time waarnemingen van de tsunami waarmee mogelijk vele levens gered hadden kunnen worden”, aldus onderzoeker Ernst Schrama. “Een tsunami waarschuwingssysteem zal eerder gebaseerd zijn op een netwerk van boeien en druksensoren en seismometers zoals dit momenteel in gebruik is in de stille oceaan.” Dessalniettemin leveren dergelijke werkelijke metingen van de bewegende tsunami nuttige informatie op.
Naast de meting aan de tsunami heeft de Delftse faculteit ook de bewegingen van de aardkorst gemeten met behulp van GPS. De aardbeving heeft tot gevolg gehad dat gebieden zijn verschoven tot op wel 1500 km van het epi-centrum van de aardbeving.
Schrama: “Volgens de eerste berekeningen is de aardkorst in het epicentrum van de zeebeving ongeveer 10 tot 25 meter verplaatst. De grootste vervormingen op het eiland Sumatra zijn in de orde van een meter. De meeste GPS gegevens van na de aardbeving moeten nog worden verwerkt, maar zoals het er nu naar uit ziet is ons GPS station in Singapore met wee cm verschoven, en een permanent GPS station van onze Indonesische collega’s op 500 km van de aardbeving in Medan, Sumatra met meer dan 15 cm. Het eiland Phuket, op 750 km afstand van het epicentrum. is tien cm verschoven.”
Gemodelleerde verplaatsingen als gevolg van de aardbeving. De aardbeving en de daarop volgende naschokken t/m 4 januari zijn weergeven. De werkelijke verplaatsingen worden binnenkort met behulp van GPS metingen van voor en na de aardbevingen uitgerekend. bron: C. VignyKlik op de afbeelding voor een grotere versie.
Voorwaarde voor metingen als de Delftenaren hebben uitgevoerd, is dat de punten in het getroffen gebied ook vóór de aardbeving regelmatig werden gemeten. De faculteit meet al sinds 1994 de bewegingen van de aardkorst in Zuid-Oost Azië met behulp van speciale geodetisch GPS apparatuur tot op millimeterniveau. Zij beheren zelfs een eigen permanent GPS station in Singapore en Phuket Daarnaast participeert de faculteit in jaarlijkse GPS meetcampagnes in samenwerking met partners in Indonesië, Thailand en Maleisië.