Men schat dat één op de vijf gevallen van kanker wordt veroorzaakt door micro-organismen. Virussen zoals het humaan papillomavirus, de veroorzaker van baarmoederhalskanker, of de hepatitisvirussen die leverkanker kunnen aanrichten, zijn de meest bekende ziekteverwekkers die in het beloop van de infectie kanker kunnen veroorzaken. Het bewijs voor hun rol is te vinden in het genetische materiaal (DNA) dat de virussen in de kankercellen achterlaten.
Maag en galblaas
Ook bacteriën kunnen op verschillende manieren bijdragen aan de ontwikkeling van kanker. Dat kan door een chronische ontsteking te veroorzaken, door het DNA van de gastheercel te beschadigen via het uitscheiden van gifstoffen of door het opzettelijk ontregelen van signaaloverdracht in de gastheercellen tijdens een infectie. Het bekendste voorbeeld hiervan is de bacterie Helicobacter pylori. Deze bacterie is niet alleen veroorzaker van maagzweren maar ook van maagkanker.
Nederlandse wetenschappers hebben ontdekt dat Salmonella typhi, de veroorzaker van buiktyfus, de signaaloverdracht in gastheercellen zodanig manipuleert dat de kans op galblaaskanker toeneemt. De galblaas is een belangrijke plaats voor vermeerdering van Salmonella, vooral in aanwezigheid van galstenen. Dit verklaart waarom mensen met chronische buiktyfus een grote kans op galblaaskanker hebben. Tevens verklaart dat waarom galblaaskanker juist in landen als India en Pakistan, waar buiktyfus nog endemisch is, veel voorkomt en in Nederland zeer weinig.
Dikke darm
In Nederland komt infectie door andere, niet-tyfus-Salmonella-types echter wel veel voor, meestal in de vorm van voedselvergiftiging. In ongeveer 70 procent van de gevallen wordt deze infectie door Salmonella typhimurium of Salmonella enteritidis veroorzaakt. In muizen met genetische aanleg voor darmkanker is waargenomen dat een infectie met Salmonella typhimurium dikkedarmkanker kan veroorzaken. Daarnaast hebben Amerikaanse onderzoekers specifieke stoffen in menselijke darmkankercellen aangetroffen die afkomstig blijken van Salmonella.
Om na te gaan of een Salmonella-infectie het risico op darmkanker vergroot, is gekeken of er verschil is tussen mensen met een vastgestelde Salmonella-infectie en mensen in de algemene bevolking. Hiervoor zijn databestanden van Salmonella-infecties gekoppeld aan die van het Integraal Kankercentrum Nederland dat informatie van darmkankerpatiënten bevat. De resultaten van deze studie geven een indirect bewijs dat mensen die een ernstige Salmonella enteritidis-infectie hebben gehad, een circa driemaal hogere kans hebben om darmkanker te ontwikkelen dan mensen in de algemene bevolking.
Salmonella enteritidis, een belangrijke veroorzaker van voedselinfecties, kan dus mogelijk toegevoegd worden aan de (nog) korte lijst van bacteriën die kanker kunnen veroorzaken. Tot nu toe was dat alleen bekend voor de Salmonella typhi (galblaaskanker) en Helicobacter pylori (maagkanker). Als toekomstige studies bevestigen dat Salmonella enteritidis een rol speelt in het ontstaan van darmkanker, dan zal dat zeker leiden tot een verhoogde urgentie om Salmonella-infectie te voorkomen en Salmonella zoveel mogelijk uit de voedselketen te weren.