Op woensdag 29 september vloog SpaceShipOne voor de tweede keer over de grens van de ruimte – honderd kilometer boven het aardoppervlak. Als het ruimtevaartuig die prestatie binnen twee weken kan herhalen, haalt het SpaceShipOne-team de felbegeerde Ansari X-prize binnen. Serieuze competitie is er niet: concurrerende teams kampen met tegenslag of hebben helemaal nog geen werkend ruimtevaartuig.

SpaceShipOne, het ruimtevaartuig van Burt Rutan’s bedrijf Scaled Composites, vertrok vanonder een speciaal ontworpen vliegtuig, White Knight. Testpiloot Michael Melvill ontstak de raketmotor en begon aan de lange klim naar de ruimte. De tocht verliep niet vlekkeloos: toen de raketmotor een minuut brandde, begon SpaceShipOne om zijn lengteas te draaien.

“Ik word al wat ouder”, zei Melvill vlak na de landing. “Misschien heb ik per ongeluk een roer ingetrapt, waardoor het schip ging draaien. Gevaarlijk was het niet: SpaceShipOne kan wel een stootje hebben.”

Melvill bleef nog even gas geven om zeker te weten dat hij de honderd kilometer hoogte zou halen. Dat is de internationaal geaccepteerde grens tussen atmosfeer en ruimte. Daarna schakelde hij de motor uit en bracht het ruimteschip weer onder controle. SpaceShipOne remde door de zwaartekracht af, hing even op honderd kilometer boven de aarde en begon daarna aan de lange glijvlucht terug naar de lanceerbasis in de Amerikaanse Mojave-woestijn.

Wedstrijd

De Ansari X-prize werd in 1996 uitgeloofd voor het bouwen van het eerste particuliere ruimtevaartuig. Dat ruimteschip moet in staat zijn drie personen tot boven honderd kilometer hoogte te dragen. Ook mag het ontwerp geen ééndagsvlieg zijn: de wedstrijdregelementen eisen dat de vlucht binnen twee weken met hetzelfde toestel herhaald wordt. Hoewel SpaceShipOne op woensdag maar één mens aan boord had – piloot Michael Melvill – was er wel extra ballast ingeladen, om aan de gewichtseisen te voldoen. Rutan’s team wil SpaceShipOne op 4 oktober weer lanceren; als dat mislukt, is er een uitwijkmogelijkheid op 13 oktober.

Concurrenten

Scaled Composites is met haar SpaceShipOne niet de enige deelnemer aan de Ansari X-prize, maar wel de onbetwiste koploper van de 24 deelnemende teams. Een medekanshebber, het Canadese Da Vinci-team, heeft de vluchten met zijn Wild Fire VI gepauzeerd. De raket, die vanonder een heliumballon vertrekt, is door mankementen aan bepaalde onderdelen nog niet klaar voor lancering. In augustus liepen twee andere teams nog ergere vertraging op: de raket Rubicon-1 en het voertuig van Armadillo Aerospace verongelukten in augustus. De Ansari X-prize wedstrijd sluit aan het einde van 2004 en voor die tijd is de kans klein dat deze teams een werkend ruimtevaartuig bouwen.

Big money

Als SpaceshipOne op 4 oktober weer tot in de ruimte weet te klimmen, haalt Scaled Composites niet alleen de tien miljoen dollar van de Ansari X-prize binnen. De Britse avonturier Richard Branson (topman van de Virgin-firma) heeft al aangekondigd de SpaceShipOne-techniek te willen gebruiken voor commerciële ruimtevaart. Hij investeert de komende jaren flink in Mojave Aerospace Ventures, het bedrijf dat SpaceShipOne’s ontwerp zal gebruiken als basis voor commerciële ruimtevluchten. Eén tripje van twee uur lang gaat zo’n 170.000 Euro kosten. Branson zelf zal "absoluut’’ aan boord van de eerste vlucht zijn, vertelde een woordvoerder van Virgin het Londense dagblad Evening Standard.