In de diepzee dringt geen rood licht door. De rode golflengte uit zonlicht wordt door zeewater geabsorbeerd, waardoor rode voorwerpen op een diepte van 10 meter of meer er standaard zwart of grijs uitzien. De ogen van de meeste diepzeevissen zijn zo aangepast dat zij alleen groen en blauw waar kunnen nemen. Marien biologen gingen er dan ook zondermeer vanuit dat de kleur rood in de diepzee geen enkele belangrijke rol speelt.
De twijfel slaat echter toe, want onderzoekers van de universiteit van Tübingen in Duitsland ontdekten verschillende soorten rood fluorescerende rifvissen. Zij vonden 32 vissoorten (uit 16 genera en 5 verschillende families) die deze bijzondere eigenschap hadden. “Daarmee kun je wel zeggen dat rood fluorescentie wijdverspreid is onder rifvissen in de diepzee”, zegt Nico Michiels, leider van het onderzoek.
Kristallen
Iridophoren zijn verantwoordelijk voor het produceren van de rode kleur. Deze iridophoren zijn speciale pigmentcellen die licht reflecteren met behulp van guanine kristallen. Ook beenvissen maken voor hun bekende zilverreflectie gebruik van iridophoren en in weer andere vissoorten zorgen de pigmentcellen voor een snelle kleurverandering.
Guanine kristallen gewonnen rond het ooggebied van een rifvis. Bron: Michiels et al.
De meeste diepzeevissen kunnen de kleur rood niet waarnemen, maar de fluorescerende rifvissen wel. De onderzoekers denken dan ook dat de rifvissen rood gebruiken voor onderlinge communicatie. Privégesprekken in de diepzee, omdat alleen soortgenoten de rode signalen opvangen. En die signalen komen inderdaad vooral van de lichaamsdelen waarmee vissen hun boodschappen overbrengen, zoals vinnen en ogen.
De rode fluorescentie is ideaal voor privégesprekken. Vandaar dat ook meestal alleen delen die belangrijk zijn voor communicatie oplichten, zoals in dit geval het oog. Bron: Michiels et al.
Rood licht dringt niet door in de diepzee. Dat is nog geen reden om aan te nemen dat de kleur rood dus geen belangrijke rol speelt bij diepzeevissen, luidt de conclusie van het onderzoek. Deze fantastische foto’s en video laten in ieder geval zien dat sommige rifvissen rood fluoresceren en dit ook zelf waar kunnen nemen. En wie weten vinden biologen in de toekomst nog meer fluorescerend diepzeeleven.
Zie ook:
- Biodiversiteit in zee (Kennislinkartikel van Natuurwetenschap en Techniek)
- Rifvisjes: you Tarzan? me Jane, you Jane? me Tarzan (Kennislinkartikel)