Duizenden voetstappen in de as getuigen van een massale vlucht voor de uitbarstende vulkaan.

Pierpaolo Petrone, vrijgegeven in het publieke domein via Wikimedia Commons.

Pierpaolo Petrone, vrijgegeven in het publieke domein via Wikimedia Commons.

Zij verwijzen daarbij naar het feit dat sommige uitbarstingen van de Vesuvius tot veel grotere catastrofes hebben geleid dan die van 79 n.Chr. Daarbij werd onder meer het gebied waar nu Napels (met zijn ca. 3 miljoen inwoners) ligt, getroffen. Het ziet ernaar uit dat de grootste ramp waarbij mensen waren betrokken, zich ongeveer 3780 jaar geleden voordeed. De bewoners van het gebied verkeerden toen in het Bronzen Tijdperk.

De vallende as deed ook de daken van tal van primitieve hutten instorten. Dit blijkt onder meer uit opgravingen in ’s werelds best bewaarde prehistorische dorpen bij Nola (15 km ten noordoosten van de Vesuvius). De uitbarsting van de vulkaan veroorzaakte een massale vlucht van mens en dier, waarbij zij zelfs al hun eigendommen in de hutten, alsook hun huisdieren en vee achterlieten. Ze vluchtten over de nog hete as (en door de regen van as en vulkanische bommen). Daarbij lieten zij voetstappen achter waarvan er inmiddels duizenden zijn teruggevonden. De lucht was kennelijk vol giftige gassen, want er zijn skeletten aangetroffen van mensen die onder een betrekkelijk dunne aslaag waren begraven in een houding die erop wijst dat ze in ademnood verkeerden.

In de as is als het ware een ‘afgietsel’ bewaard gebleven van deze hut, waarvan het dak deels is ingestort, waarna de hut met as werd opgevuld.

Giuseppe Mastrolorenzo, Pierpaolo Petrone, Lucia Pappalardo, and Michael F. Sheridan, vrijgegeven in het publieke domein via Wikimedia Commons.

Het drama dat zich bijna 4000 jaar geleden afspeelde kan in veel detail worden gereconstrueerd. Daaruit wordt ook duidelijk dat zo’n zelfde ramp zich opnieuw zou kunnen voordoen, met mogelijk nog dramatischer gevolgen. Hoe moet de evacuatie van 3 miljoen mensen worden geregeld als er nu plotseling eenzelfde uitbarsting van de Vesuvius zou optreden? Daarbij moet worden bedacht dat zo’n uitbarstingscenario bepaald niet denkbeeldig is, ook al gezien het ritme van de Vesuvius. Volgens Michael Sheridan, een van de onderzoekers, geeft een standaard statistische test aan dat er meer dan 50% kans is dat er binnen een jaar een grote uitbarsting van de Vesuvius zal plaatsvinden. Ieder jaar dat zo’n uitbarsting achterwege blijft, neemt die kans alleen maar verder toe.

Het skelet van een jonge vrouw die onder een meter puimsteen en vulkanische bommen werd begraven. De positie van het skelet is karakteristiek voor mensen die vechten tegen gebrek aan zuurstof.

Giuseppe Mastrolorenzo, Pierpaolo Petrone, Lucia Pappalardo, and Michael F. Sheridan, vrijgegeven in het publieke domein via Wikimedia Commons.

Voor de autoriteiten is dit een angstwekkend gegeven. Uiteraard stat niet vast dat de Vesuvius op korte termijn zal uitbarsten, en uiteraard staat ook niet vast dat zo’n uitbarsting even zwaar zal zijn als 4000 of 2000 jaar geleden. Maar wat voor uitbarsting er ook komt, evacuatie van grote aantallen mensen zal nodig zijn. En als die evacuatie al zonder al te grote problemen zou plaatsvinden, dan rijst direct het probleem hoe en waar je driemiljoen mensen voor langere tijd kunt opvangen. De vergelijking met de chaos na hert optreden van de wervelstorm Katrina bij New Orleans dringt zich gemakkelijk op.

Referenties:

Mastrolorenzo, G., Petrone, P., Pappalardo, L. & Sheridan, M.F., 2006. The Avellino 3780-yr-B.P. catastrophe as a worst-case scenario for a future eruption at Vesuvius. Proceedings of the National Academy of Sciences doi/10.1073/pnas.0508697103, 5 pp.

Foto’s (met dank aan Proceedings of the National Academy of Sciences) welwillend ter beschikking gesteld door Ellen Goldbaum-Kolin, Office of News Service, University at Buffalo, Buffalo, NY (Verenigde Staten van Amerika).