Het nanobolletjes-concept van Cristianne Rijcken biedt uitzicht op het verbeteren van chemotherapie. De antitumormiddelen die daarvoor worden toegepast hebben vaak ernstige bijwerkingen. Ze maken geen onderscheid tussen tumorweefsel en gezond weefsel en daarom kun je er flink ziek van worden. Wereldwijd wordt veel onderzoek gedaan naar manieren om antitumormiddelen en andere medicijnen met behulp van microscopische ‘koeriers’ zeer gericht toe te dienen, zodat ze alleen dáár actief zijn waar dat gewenst is.

Unieke eigenschappen

Tijdens haar promotieonderzoek aan de Universiteit Utrecht maakte Cristianne belangrijke vorderingen in dat onderzoek. Ze werkte aan een nieuw soort biodegradeerbare temperatuurgevoelige nanobolletjes (micellen) en liet zien dat die geschikt zijn voor het selectieve transport en de gecontroleerde afgifte van allerlei antitumormiddelen.

“De unieke eigenschappen van het materiaal zorgen ervoor dat de bolletjes langzaam uiteenvallen waardoor het ingesloten geneesmiddel vrijkomt”, zei ze tegen het farmaceutische tijdschrift Conceptuur, dat in juli van dit jaar een interview met haar publiceerde. “De afbraakproducten van de bolletjes zelf zijn niet toxisch. De snelheid waarmee de bolletjes uiteenvallen, kunnen we variëren door aan de chemische structuur te sleutelen”. Afhankelijk van de zijgroepen van de polymeren waaruit de micellen zijn opgebouwd blijkt het zes uur tot een week te duren voordat ze uit elkaar vallen. “Belangrijk is dat ze voldoende tijd krijgen om door de bloedbaan te circuleren en de tumor te bereiken”, aldus Cristianne.

Eigen bedrijf

Haar onderzoek, dat een breed gebied van chemie, fysica, biologie en farmacie bestreek, leverde niet alleen belangrijke wetenschappelijke publicaties op, maar ook een aantal octrooiaanvragen. Cristianne wil nu verder werken aan concrete producten en ze heeft plannen voor het oprichten van een eigen bedrijf. De Simon Stevin Gezelprijs levert haar een eerste onderzoeksbudget op van vijfduizend euro en dat geld kan ze goed gebruiken. Ze heeft ook een aanvraag in voorbereiding voor een ‘valorisation grant’, een subsidie van de Technologiestichting STW om veelbelovende onderzoeksresultaten naar toepassing te brengen.

“De farmaceutische industrie is zeer geïnteresseerd in deze ontwikkeling”, zegt Cristianne, “maar je moet echt in de praktijk laten zien dat het werkt vóórdat een bedrijf met je in zee wil gaan. We hebben al zeer overtuigende resultaten behaald bij proefdieren, maar we moeten nu klinische data hebben, uit onderzoek met proefpersonen en patienten. We zijn van plan om bij een beperkt aantal antitumormiddelen aan te tonen dat de nieuwe nanobolletjes tot effectievere chemotherapie kunnen leiden. Als dat lukt dan zijn er nog veel méér medicijnen waarbij we samen met de industrie ons afgiftesysteem willen uitproberen.”

Klik hier voor een PDF van het interview met Cristianne in ‘Conceptuur’.