Afgelopen jaar (2007-2008) was het Internationale pooljaar. In het kader daarvan besloten 500 wetenschappers uit 25 verschillende landen een grootschalige telling van zeedieren in de poolzeeën te houden. Het project is onderdeel van de Census of marine life. In dat onderzoek wordt de verspreiding en diversiteit van zeedieren over de hele wereld in kaart gebracht. Wetenschappers verwachten de resultaten van Census of marine life in oktober 2010.
500 wetenschappers uit 25 verschillende landen hielden afgelopen jaar een telling van zeedieren in de Noordelijke IJszee en de Zuidpoolzee.
Biologen vonden maar liefst 235 zeedieren die zowel in de wateren rond de Noordpool als rond de Zuidpool voorkomen. Hieronder bevinden zich enkele walvissen, vogels, wormen, kreeftachtigen en zeeslakken. Van enkele soorten is het nog niet bekend waar zij zijn ontstaan en hoe zij aan beide polen terecht zijn gekomen. DNA-onderzoek moet uitwijzen of dieren aan de Noord- en Zuidpool echt identiek zijn en hoe hun evolutie is geweest.
Dit kreeftachtige diertje komt zowel in de Noordelijke IJszee als in de Zuidpoolzee voor. In beide wateren voedt het diertje zich met kleine kwalletjes. Het exemplaar op de foto is een mannetje, vrouwtjes missen de grote stekels op de kop. Afbeelding: Russ Hopcroft, University of Alaska Fairbanks, Census of marine life
De Zuidpoolzee
Afgelopen jaar hebben onderzoekers 18 expedities ondernomen naar de Zuidpoolzee (in een ‘normaal’ jaar zijn dit er twee of drie). Gedurende de expedities verzamelden zij data van bijna één miljoen verschillende locaties. Aan die uitgebreide dataset is meteen te zien dat de Zuidpoolzee rijk is aan leven, er zwemmen ongeveer 7500 diersoorten rond. Geen biologische woestijn dus, zoals sommige mensen beweren. Naast puur waarnemen, kunnen wetenschappers met hun observaties een aantal belangrijke theorieën testen.
Uit onderzoek uit 1970 bleek dat de wateren rond de Zuidpool zijn in te delen in bioregio’s. Nu blijkt dat de gehele zeebodem rond de Zuidpool één grote provincie is. De verspreiding van het leven in de Zuidpoolzee wordt bepaald door een sterke stroming in het water. Deze stroming cirkelt met een twee keer zo hoge snelheid om het Zuidpoolgebied heen als dat de golfstroom tussen de Golf van Mexico en Europa stroomt.
Deze spookachtige zeeslak ‘vliegt’ door het water van de Zuidpoolzee op zoek naar andere soorten zeeslakken om te eten. Deze zeeslak komt niet voor in de Noordelijke IJszee. Afbeelding: Russ Hopcroft, University of Alaska Fairbanks, Census of marine life
Kraamkamer
Sommige octopussoorten hebben in de geschiedenis de noordelijke wateren herhaaldelijk gekoloniseerd vanuit de Zuidpoolzee. Migratie vond steeds plaats op het moment dat het Zuidpoolijs zich terugtrok aan het eind van een ijstijd. Wetenschappers denken dat de Zuidpoolzee vandaag de dag nog steeds zorgt voor de aanwas van zeespinnen en kreeftachtigen in oceanen over de hele wereld. Het idee is dat nieuwe soorten ontstaan wanneer de Zuidpoolzee dicht ligt met ijs. Als het ijs zich terugtrekt, kunnen de dieren noordwaarts migreren.
Kreeftachtigen in de Beaufortzee (onderdeel van de Noordelijke IJszee). Deze diertjes vormen een belangrijke voedsel bron voor kabeljauw in de Noordelijke IJszee. Afbeelding: Shawn Harper, University of Alaska Fairbanks
Noordelijke IJszee
Afgelopen jaar hebben onderzoekers 14 expedities naar de Noordelijke IJszee ondernomen. Ook in dit gebied werden één miljoen waarnemingen gedaan. Kleine verschillen in verspreiding, voorkomen en diversiteit van zeedieren ten opzichte van eerdere metingen zijn zichtbaar. Waarschijnlijk zijn de verschillen een gevolg van het opwarmen van zeewater door klimaatverandering. Zo trekken drie diersoorten in de Chukchi zee duidelijk naar het noorden. Bij twee van de drie soorten is de verplaatsing al 500 kilometer. De onderzoekers willen bepalen of richels zeeijs een rol kunnen spelen als toevluchtsoord voor zeeleven tijdens langdurig ijsverlies.
Zie ook:
- Website van de Census of marine life (Engels)
- De polen (Kennislinkdossier)
- Noordpool on the move (Kennislinkartikel)
- De oceaan als lopende band (Kennislinkartikel van Natuurkunde.nl)
- Noordpool aan de wandel (Kennislinkartikel)
- Noordelijke IJszee was ooit warm en zoet (Kennislinkartikel van Bionieuws)