Pelikanen behoren niet tot de pelikaanachtigen. Flamingo’s zijn het meest verwant aan futen en niet aan waadvogels. Een frisse blik op de vogelstamboom legde al heel wat onverwachte familieverbanden bloot. Nieuw genetisch onderzoek neemt de stamboom nog verder op de schop.
Planten verklappen wat voor weer het is. Vegetatie is daarmee een prima indicator voor klimaatverandering door de eeuwen heen. Amsterdamse onderzoekers gebruiken plantenresten in de bodem om mondiale klimaatmodellen tegen het licht te houden.
In een mensenlichaam kan geen cel zonder zuurstof. Ook kankercellen niet. Voor een losse cel is dat geen probleem, want de rode bloedcellen die zich in de longen hebben volgetankt met zuurstof stromen er vlak langs. Wat begint als een enkele kankercel, groeit echter uit tot een tumor die uit v...
Tijdens donkere nachten, als navigatie op de sterren onmogelijk is, cirkelen trekvogels boven de Noordzee soms tientallen minuten boven hel verlichte boorplatforms. Daarmee verspillen ze kostbare energie.
Malariaparasieten doen aan seks als ze elkaar ontmoeten in de maag van een mug. Parasitologen van het LUMC hebben samen met Nijmeegse collega’s een manier gevonden om ze daarbij te hinderen. Daarmee ligt de weg naar een nieuw malariavaccin open, een vaccin dat echter vooral de mug zal bescherm...
Voor de behandeling van endeldarmkanker beschikken chirurgen de laatste jaren over een standaardtechniek die de overlevingskans van patiënten flink heeft verhoogd. Om de resultaten nu nog verder te verbeteren, moet een eventuele aanvullende therapie op de individuele patiënt worden toegesneden...
Een vraag uit de Nationale Biologiequiz – over het aantal hartslagen in een zoogdierleven – riep nogal wat reacties op. Daarom: de achtergronden.
Supernovae hebben lang te boek gestaan als de meest heftige explosies sinds de oerknal. Deze eer hebben zij echter moeten overdragen aan gammaflitsen: kortstondige uitbarstingen van gammastraling, die gezien hun oorsprong in het zeer verre heelal nog veel krachtiger lijken te zijn.
Het eerste Nederlandse near-shore-windpark zal op zijn vroegst in 2001 energie gaan leveren, met een opbrengst gelijk aan het elektriciteitsgebruik van zo’n 100.000 huishoudens. Ooit was de doelstelling van de regering om in 2000 een windvermogen van 1000 megawatt gerealiseerd te hebben. Dan m...
Na bestudering van oude waarnemingen van zons- en maansverduisteringen kwam de Engelse sterrenkundige Edmond Halley tot de conclusie dat de maand in de loop van de tijd korter wordt, met andere woorden dat de maan dichter bij de aarde komt. We weten tegenwoordig dat deze conclusie fout is. Met...
Op de plek van het Veluwse Uddelermeer vormde zich ooit een heuvel, zwanger van een dikke ijsklomp. Na de laatste ijstijd smolt het ijs en bleef er een meer achter. Duizenden jaren later graaien geologen gretig in de aardkundige schatkamer van de uitzonderlijk diepe kom van het Uddelermeer.
Met een insuline-injectie voorkomt een diabetespatiënt een te hoge suikerspiegel, met een suikerklontje een te lage. Maar wat als het lichaam geen waarschuwingssignalen afgeeft bij een suikertekort? Dat kan fataal aflopen.
Gaat het bij diersoorten die gemengde groepen vormen om bescherming tegen vijanden of om samenwerking bij het zoeken naar voedsel? Tot voor kort was niet duidelijk welke verklaring de juiste is. In het tropische regenwoud van Ivoorkust sluiten twee apensoorten, de rode colobus en de dianameerk...
Zijn depressies genetisch bepaald? Of maakt een traumatische jeugd iemand depressief? Beide factoren spelen ongetwijfeld een rol. Nieuw onderzoek werpt nu een licht op de biologische basis van depressies.
Van driehonderd kolonisten die zich ooit vestigden in de Centrale Vallei van Costa Rica werden er ongetwijfeld enkele geplaagd door terugkerende hoofdpijn: migraine. Ruim vier eeuwen later is het Midden-Amerikaanse land voor LUMC-onderzoekers een uitgelezen plek om uit te zoeken welke genen te...
Het ID-Lelystad voert ruim 3000 BSE-testen per etmaal uit. BSE verraadt zich door een karakteristieke vingerafdruk: een gekke koe heeft drie streepjes.
Persoonsherkenning door apparaten rukt op. Voor tweehonderd euro heb je al een vingerscanner die in je toetsenbord is ingebouwd. Een wachtwoord is dan niet meer nodig. Biometrie is de automatische herkenning van een persoon door het meten van een lichamelijk kenmerk.
Een onaangename eigenschap van melk is de neiging tot overkoken. Waarom kookt melk over?
Elektronische tijdwaarneming met fotofinish is bij Olympische hardloopwedstrijden niet meer weg te denken. Bij afstanden tot tien kilometer wordt de tijd gemeten in honderdsten van een seconde. Met een stopwatch maak je al gauw een fout van een paar honderdsten. Met fotofinish meten we de tijd...
Aan de hemel kun je overdag mooie dingen waarnemen. Naast bijzondere wolken zijn er prachtige verschijnselen zoals regenbogen en halo’s. Deze verschijnselen zijn elke keer weer anders aan de hemel en zijn daarom ook altijd boeiend om naar te
kijken. Hoe ontstaan deze verschijninge...
In de citatie-index van het Institute of Scientific Information steeg in de rubriek geneeskunde een artikel zeer snel naar de top, namelijk Randomized trial of estrogen plus progestin for secondary prevention of coronary heart disease in postmenopausal women, gepubliceerd in JAMA-Journal of th...
Natuurkundigen dachten altijd dat een deeltje en zijn spiegelbeeld zich hetzelfde gedragen. Zoals Alice in Wonderland al ondervond, is de wereld achter de spiegel echter niet dezelfde. Wereldwijd zijn natuurkundigen op zoek naar nieuwe eigenaardigheden achter de spiegel, die misschien wel de n...
Orde en regelmaat in het heelal? Vergeet het maar. Chaos is troef en ons zonnestelsel, met zijn keurige, cirkelvormige planeetbanen, is waarschijnlijk heel uitzonderlijk.
Tot het midden van de 19de eeuw bewogen de schepen op zee zich uitsluitend voort door zeilen. Dit vervoer was lastig en traag. De zeelui hadden voortdurend af te rekenen met een ongunstige wind of tegenstromingen. Voor de aandrijving zocht men naar een ander en beter middel.
De eerste slokjes aan de borst zijn waterig en lessen baby’s ergste dorst. De laatste teugen zijn volvet en geven een voldaan, slaperig gevoel. Moedermelk bevat alles wat een pasgeborene nodig heeft, bovendien smaakt het lekker zoet, is altijd op temperatuur, werkt rustgevend en doodt bacterië...
Ook bacteriën en algen lijden aan dodelijke infecties. Helemaal in oppervlaktewater, waar tien miljard virussen per liter ronddrijven. Ze kunnen een algenbloei in korte tijd uitroeien en hun ecologische invloed reikt tot in wolken.
Het gebruik van satellietnavigatiesystemen heeft de afgelopen jaren een enorme vlucht genomen. Naast het Amerikaanse GPS en het Russische GLONASS zal er binnen enkele jaren ook een Europees systeem, GALILEO, zijn. Toch zullen de bestaande terrestrische navigatiesystemen niet helemaal verdwijne...
Vanaf een simpel aanhangertje met een schotel erop plukt het Nederlandse Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium satellietinformatie uit de lucht. Het systeem bewijst zijn nut op de Nederlandse landbouwgrond, maar ook tussen de overstromingen in Bangladesh.
De inwendige structuur van kristallen komt in een fascinerend kleurenpatroon naar voren als je ze onder de polarisatiemicroscoop bekijkt. Hugo Meekes vertelt waarom die kristallen zo wonderschoon zijn.
Xenotransplantatie heeft de toekomst. Dat is de mening van Patrick Vriens die op 9 november promoveerde op dit onderwerp. Dat was de dag voor de start van het nationale debat in Nederland over xenotransplantatie en daags na het xenotransplantie-symposium op het LUMC. Bij een reguliere transpla...