Waar het ook heen zal gaan met gentechvoedsel: de Nederlandse overheid zal er altijd bovenop zitten. De overheid houdt bijvoorbeeld in de gaten of alle regels rondom genetisch gemodificeerd (GM) voedsel worden nageleefd. Zo geeft het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) vergunningen af voor het importeren van genetisch gemodificeerde organismen. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) doet dat voor het gentecheten zelf. De vergunningen worden pas verleend als het voedsel of de plant veilig is en het de keuzevrijheid van de consument niet in de weg zit.
Vanaf de zijlijn
Tot dusver speelt de regering dus een wat afstandelijke rol: ze kijkt vanaf de zijlijn of alles wel goed gaat. Toch wandelt de staat af en toe even het veld in om gebeurtenissen rondom GM-voedsel een beetje te sturen. Dan blijkt dat de regering in sommige soorten gentechnologie een kans ziet – vooral als er weinig nadelen aan lijken te kleven.
Imke Haenen, beleidsmedewerker bij het Ministerie van VROM, licht dat via de telefoon toe: “Tegenover genetische modificatie an sich staan we echt honderd procent neutraal. Maar als de techniek kansen biedt voor het milieu, de boeren of het volk, dan kan dat natuurlijk goed zijn. Zulke kansen moeten onderzoeken om ze verantwoord en zorgvuldig te kunnen nemen.”
Dikke kans: DuRPh-aardappel
Bij het nemen van die kansen wordt er subsidie uitgedeeld. Een voorbeeld van een project dat geld ontvangt is het zogenaamde DuRPh-project. Haenen: “Dat project is van Wageningen Universiteit (WUR) en onderzoekt een GM-aardappel die resistent is tegen de aardappelziekte.”
Wat er zo erg is aan die ziekte? Om zich tegen de aardappelziekte – die ook wel Phytophthora infestans heet – te beschermen, spuiten ze veel bestrijdingsmiddelen. Die belasten het milieu en tegelijk kost het de telers een boel geld: ongeveer eenvijfde van de totale jaaropbrengst in Nederland. “Dat is verschrikkelijk voor telers en het milieu”, zegt Haenen. “Als Nederlandse boeren daar dankzij deze modificatie van verlost zijn, zou dat geweldig zijn. De DuRPh-aardappel is daarom een uitgelezen kans waar wij als overheid wel achter staan.” En dus krijgt het project voor de komende tien jaar zo’n tien miljoen euro subsidie.
Gezondheids-gentech-subsidie?
Als de overheid tien miljoen steekt in genetische modificatie die goed is voor boeren en het milieu, staat zij dan niet eveneens te popelen om miljoenen te steken in GM-voedsel? In een land waar overgewicht en kanker toenemende problemen zijn, verwacht je dat de regering vierkant achter de paarse tomaat gaat staan. En het laat weten ook. “Nou nee, dat doen we op dit moment niet”, reageert Ana Viloria Alebesque, beleidsmedewerker bij het Ministerie van VWS. “Op het gebied van GM-eten en gezondheid houden we ons alleen maar bezig met regelgeving voor veiligheid ervan, en de keuzevrijheid van de consument.”
Nieuwe regels
Dat wil niet zeggen dat de regels perfect zijn. Ambtenaren houden constant in de gaten of de regels wel goed werken. “De nieuwste discussie vraagt zich af of er niet meer aandacht moet komen voor zogenaamde socio-economische aspecten”, zegt Imke Haenen. “Veel mensen vinden het toch een beetje beperkt om alleen naar de risico’s te kijken. GMO’s zouden ook moeten bijdragen aan bijvoorbeeld duurzaamheid.”
“Maar”, zo vertelt Haenen, “die discussie is nog maar net begonnen. Of dat er echt nieuwe regels gaan komen, is nog afwachten. Voorlopig wordt eerst in kaart gebracht over wat voor aspecten we het precies hebben en hoe je GMO’s zou kunnen toepassen om aan die aspecten recht te doen. We willen criteria ontwikkelen daarvoor, maar het is nog niet zeker dat die in wetgeving kunnen worden vastgelegd”. De Tweede Kamer zou hierover op woensdag 18 maart gaan praten, maar dat is er niet van gekomen. De nieuwe datum voor dit debat is al geprikt: 8 april.
Ook in dit dossier
- Vreemd DNA eten
- Kleine verschillen, grote discussie
- Weinig bezwaar tegen goedkope gentechboter
- Genetisch gemodificeerd én supergezond
Zie ook
Meer biotechnologie op Ditisbiotechnologie.nl