Een spiraalvormig sterrenstelsel zoals onze Melkweg draait links- of rechtsom, afhankelijk van hoe je ertegenaan kijkt. Die tolrichting wordt overgenomen uit de draairichting van de originele oergaswolk waaruit het stelsel met zijn miljarden sterren uitstonden. In het heelal, wil het kosmologische principe, bestaan geen voorkeursrichtingen. De draaiassen van de miljarden sterrenstelsels horen dus compleet ongeordend door elkaar te staan. Maar doen ze dat ook?

Overschot

Met het online project Galaxy Zoo liet de Oxfordse sterrenkundige Kate Land bijna een miljoen bezoekers naar zo’n 893.000 foto’s van de hemel kijken. Ze moesten aangeven of een sterrenstelsel spiraalarmen had, en in welke kant die draaiden. Onthutsend resultaat: er was een duidelijke voorkeur voor tegen de klok in draaien van 18.471 tegen 17.100 stelsels. Dat overschot van 1371 linksdraaiers schreeuwde om een verklaring. Draaien sterrenstelsels liefst linksom en wat voor kracht kan daarvoor verantwoordelijk zijn?

Om menselijke fouten uit te sluiten, smokkelde Land’s team gespiegelde afbeeldingen de database in en onderzochten de onderzoekers hoe de bezoekers die indeelden. Bij scherpe plaatjes lukte het prima om links en rechts te onderscheiden, en ook over onscherpe foto’s van linksdraaiende stelsels werden bezoekers het makkelijk eens. Maar als die iets te vage plaatjes werden gespiegeld, zodat de stelsels in een andere richting leken te draaien, ontstond heibel. Bezoekers konden het niet meer eens worden over de juiste classificatie.

Door de verwarring haalden minder onscherpe rechtsdraaiers de criteria voor een duidelijk eindoordeel. Resultaat: een tekort aan sterrenstelsels met het labeltje ‘rechtsdraaiend’. Waarom mensen de ene spiraalrichting makkelijker herkennen dan de andere is nog onbekend. Kate Land en collega’s zijn al lang blij; de voorkeur voor linksomdraaien zit niet mysterieus ingebakken in de aard van het heelal, maar in de hoofden van mensen.