Hoe eenvoudig een operatie ook is, snijden in een lichaam brengt altijd risico’s met zich mee. Onderzoekers doen er dan ook alles aan om het snijden tot een minimum te beperken. Bij endoscopie wordt bijvoorbeeld een flexibele slang met een camera aan het uiteinde via de mond, vagina of anus naar binnen gebracht. Maar dat is vooral om te kijken. Onderzoekers van de Indiase Nanyang Technological University slaagden erin een echte inwendige ingreep via een natuurlijke lichaamsopening uit te voeren.
Grijpen op afstand
In totaal werden drie patiënten geopereerd om een maagtumor te verwijderen. Een speciale endoscoop werd via de mond ingebracht en naar de maag geleid. Dat doet de arts op afstand: hij houdt het ‘master’-deel van het systeem in handen terwijl het ‘slave’-deel aan het uiteinde van de endoscoop zit.
Dat ‘slave’-deel bestaat uit een camera (zoals bij een gewone endoscoop) en grijpertjes. De arts kan – dankzij de camera – op een monitor precies zien waar het apparaat zich bevindt en zodra de tumor is bereikt, klapt de dokter de grijpertjes van de endoscoop uit om het gezwel te verwijderen. Vervolgens gaat de endoscoop weer terug naar buiten.
De patiënt kan dezelfde dag nog naar huis. Dat is best bijzonder, want de uitgevoerde operatie staat bekend als zeer complex. Zonder het robotsysteem zou de patiënt al snel acht uur op de operatietafel moeten liggen en wellicht een nachtje moeten blijven. Nu is het met een paar uur al gedaan. En je houdt er geen littekens aan over.
Met een omweg
In het Nederlands heet NOTES ‘transluminale endoscopische chirurgie via de natuurlijke lichaamsopeningen’. Een endoscoop wordt via een natuurlijke lichaamsopening naar binnen gebracht en vervolgens gaat het dóór de maag- of darmwand naar een andere locatie; vandaar het woord ‘transluminaal’ (‘door de buis’). Het voordeel hiervan is dat er niet van buitenaf in het lichaam gesneden hoeft te worden, waardoor de operatie sneller en veiliger verloopt.
Verder kijken
Hoewel dat nu niet is gedaan, kan de robotarm ook een gaatje maken in de maagwand. Daarmee wordt het mogelijk om organen te bekijken die anders niet zonder ingreep van buitenaf te onderzoeken zijn. Deze procedure staat bekend onder de afkorting NOTES, van natural orifice transluminal endoscopic surgery (zie kader). NOTES staat voorlopig echter in de kinderschoenen omdat er veel bij komt kijken. Wat doe je bijvoorbeeld met het gaatje in de maag- of darmwand op de terugweg? Hier doet Rogier Voermans onderzoek naar.
De operatie in India laat in ieder geval zien dat de techniek steeds een stapje dichterbij komt. De grijpertjes – elk zes millimeter in doorsnee – kunnen bijvoorbeeld ‘aanvoelen’ hoe hard of zacht het weefsel is. Hierdoor kan de arts heel nauwkeurig te werk gaan. Daarnaast zou het systeem in de toekomst zelfs op afstand bestuurd kunnen worden. Dan hoef je voor zo’n ingreep bijvoorbeeld niet naar die ene arts in Amerika: hij beweegt de robotendoscoop in een Nederlands ziekenhuis gewoon vanuit zijn eigen kantoor in Amerika.
Bronnen
- Phee et al., ‘Master and slave transluminal endoscopic robot (MASTER) for natural orifice transluminal endoscopic surgery (NOTES)’, Proceedings IEEE Engineering in Medicine and Biology Society, 1192-1195, 2009
- Kencana et al. ‘Master and slave robotic system for natural Orifice Transluminal Endoscopic Surgery’, Inst. of Elec. and Elec. Eng. Computer Society, (pp. 296-300), 2008, doi:10.1109/RAMECH.2008.4681425
Zie ook:
- De website van de onderzoekers (Engelstalig)
- De opmars van de technodokter (Kennislink, december 2009)
Lees meer over techniek in de medische wereld op Kennislink:
Oeps: Onbekende tag `feed’ met attributen {"url"=>"https://www.nemokennislink.nl/kernwoorden/medische-techniek/medische-technologie/biomedische-techniek/biomedische-technologie/index.atom?m=of", “max”=>"7", “detail”=>"minder"}