Een viskwekerij in verbinding met open water heet ook wel aquacultuur. Hier zou je genetisch veranderde vissen kunnen kweken die meer opleveren dan gewone vis. Maar is het idee wel waterdicht?

Wikimedia Commons

Het is ook nooit goed. Vissers moeten met hun tengels van met uitsterven bedreigde vissoorten afblijven, zeggen natuurorganisaties. Maar het alternatief, viskwekerijen die in verbinding staan met open zee, bevalt ze ook niet. Zo’n kwekerij ontziet juist de vissen in de natuur, omdat we deze dan niet meer hoeven te vangen. Helaas ontsnapt er wel eens zo’n kweekzalm. Wat gebeurt er als zo’n kweekzalm zich onder gewone zalm begeeft? Niemand weet het precies, maar het Wereld Natuur Fonds waarschuwt dat het slecht kan uitpakken voor de gewone zalm.

Deze waarschuwing krijgt er nu een schepje bovenop. Dat schepje heet gentechnologie. Als een vis genetisch veranderd is en dàn ontsnapt, kan hij natuurlijke vissoorten volledig verdringen. Dat melden Zweedse onderzoekers van de Universiteit van Gothenburg. De biologen rondden vorige week een vier jaar durend onderzoeksproject af, dat ze in opdracht van de Europese Unie uitvoerden.

De Zweedse biologen probeerden in computersimulaties uit wat er gebeurt wanneer een transgene zalm uit een kwekerij ontsnapt. Het viel in sommige scenario’s op de gewone zalm langzaam verdwijnt, zolang er maar genoeg genetisch veranderde vissen de wijde oceaan intrekken. Dat komt doordat veel transgene zalmen beter omgaan met stijgende watertemperaturen en een tekort aan voedsel.

Een transgene zalm. Sommige genetisch veranderde vissen zien er vaak herkenbaar anders uit vergeleken bij gewone vissen. Dat komt doordat ze sneller groeien en soms zelfs meer spiermassa hebben.

Universiteit van Gothenburg

Het zou zonde zijn als de wilde zalm wordt vervangen met de transgene zalm, omdat wilde zalmen genetisch veel meer van elkaar verschillen, zoals hondenrassen van elkaar verschillen. Vergelijk het verdwijnen daarvan met het uitsterven van alle hondenrassen, op één nieuwkomer na: een transgene teckel, bijvoorbeeld.

Of dit doemscenario voor de zalm echt zal gebeuren durven de biologen niet te zeggen, maar computersimulaties hebben soms wel eens gelijk. We moeten voorlopig dus maar niet te hard van stapel lopen met gentechvis, aldus de onderzoekers. Tot we meer weten raden de Zweden aan om genetisch veranderde vis alleen te kweken in speciale bassins op het vasteland.

Overigens bestaat er voor zover bekend niet één viskwekerij met genetisch veranderde vissen. Het mag nog niet. Toch is de interesse bij viskwekerijen best groot, want een transgene vis levert misschien een veel hogere opbrengst op omdat hij bijvoorbeeld sneller groeit en tegen koud water kan.

Volgens de Nederlandse Commissie Genetisch Modificatie (COGEM) mogen we de eerste gentechvissen – het liefst op vasteland gekweekt – binnen vijf à tien jaar op ons bord verwachten. Of mensen het überhaupt willen eten, is weer een ander verhaal.

Zie ook

• Transgene zalm, een veilig product? (COGEM)

• Aquacultuur (Wikipedia)

• Transgene-mais-verspreidt-zich-nauwelijks (Kennislinkartikel)