Mensen zijn vaker wantrouwend tegenover producten met moeilijk uitspreekbare namen. Toch hebben tongbrekers niet altijd een ongunstige uitwerking op de lezer. Als het gaat om populaire attracties in pretparken, doen moeilijke namen het goed. Tenminste, bij díe mensen die wel houden van een beetje avontuur. Dit blijkt uit onderzoek van de universiteit van Michigan, gepubliceerd in Psychological Science.

Intuïtie

Risicocalculaties maken we dagelijks. Meestal zijn ze gebaseerd op onze ervaringen. Ben ik gisteren nog ziek geworden van een stukje kaas dat iets te lang in de koelkast heeft gelegen, dan let ik vandaag wel extra goed op de houdbaarheidsdatum. Toch blijkt uit onderzoek dat sommige waarschuwingen van de hersenen niet zozeer gebaseerd zijn op ervaring, maar veel meer op intuïtie. Maar deze intuïtie komt niet zomaar uit de lucht vallen. Bij een positieve intuïtie zijn ook ervaringen in het spel – maar dan op een onbewust niveau. Een nieuw liedje op de radio kan bijvoorbeeld lekker in het gehoor liggen. Maar dat komt dan vooral omdat het bekend klinkt. Het lijkt op reeds bestaande liedjes. Want iets voelt pas vertrouwd, als we het al een beetje kennen. Daarom reageert het menselijk brein over het algemeen positiever op bekende dan onbekende zaken.

Fictieve woorden

Onbekend maakt dus onbemind. De Amerikaane psychologen Hyunjin Song en Norbert Schwarz onderzochten of dit ook opgaat voor woorden. In hun onderzoek werkten ze met fictieve woorden, omdat bestaande woorden allerlei individuele herinneringen oproepen. Die individuele herinneringen zouden de onderzoeksresultaten kunnen beïnvloeden. Daarom maakten de onderzoekers een onderscheid in makkelijk en moeilijk uitspreekbare woorden. Makkelijk uitspreekbare woorden lijken immers meer op bestaande woorden en komen daardoor bekend voor. Het tegenovergestelde geldt voor moeilijk uitspreekbare woorden. In het experiment kregen twintig studenten een lijstje namen voorgelegd. Deze werden geïntroduceerd als zijnde namen van voedseltoevoegingen (geur-, kleur- en smaakstoffen). De studenten moesten beoordelen hoe schadelijk deze in hun ogen waren. Een andere groep studenten werd gevraagd ditzelfde rijtje namen in te delen in oude en nieuwe woorden.

Pretparken

De namen van stoffen die moeilijk in het gehoor lagen ( hnegripitro), werden inderdaad als schadelijker beoordeeld dan de makkelijk uitspreekbare namen. En ook als nieuwer. Statistische analyses lieten een verband zien tussen de moeilijkheidsgraad van een woord en de mate waarin de lezer deze als ‘nieuw’ – want onbekend – bestempelt. Het onderzoek liet ook zien dat moeilijke woorden niet alleen maar negatieve gevoelens oproepen. In het laatste onderdeel moesten studenten fictieve namen van pretparkattracties beoordelen. De attracties met de moeilijke namen ( Vaiveahtoishi, Tsiischili) werden niet alleen gevaarlijker bevonden, maar ook spannender en avontuurlijker dan de attracties met de makkelijke namen.