Naast de vijf reguliere Nobelprijzen wordt jaarlijks een prijs uitgereikt voor economische wetenschappers. De “prijs voor de economie ter nagedachtenis aan Alfred Nobel”, kortweg de Nobelprijs voor de Economie, gaat dit jaar naar drie economen die inzicht gaven in de processen op een vrije markt. Daar kunnen partijen niet zomaar handelen als in de perfecte markt, maar zijn ze gebonden aan allerlei afspraken en partnerschappen. Leonid Hurwicz, Eric Maskin en Roger Myerson lieten zien hoe dat proces in elkaar zit.

De metafoor van de klassieke econoom Adam Smith over ‘the invisible hand’ verwijst naar perfecte marktwerking: hoe de markt onder ideale omstandigheden ervoor zorgt dat schaarse middelen efficiënt verdeeld zijn. In de praktijk zijn de omstandigheden doorgaans verre van ideaal. Zo is concurrentie niet volledig vrij, zijn consumenten niet perfect geïnformeerd en kunnen de privaat wenselijke productie en consumptie sociale kosten en baten opleveren (de consumptie en productie gewenst door consumenten en producenten op zich kan kosten en baten opleveren voor de samenleving als geheel).

Wat is het optimale verdelingsmechanisme?

Verder is het zo dat veel transacties niet op open markten plaatsvinden, maar binnen bedrijven, door onderhandeling tussen individuen of belangengroepen en binnen vele institutionele regelingen. Hoe goed presteren deze instituties, deze verdelingsmechanismen, nu? Wat is het optimale mechanisme om een bepaald doel te bereiken, bijvoorbeeld sociale welvaart of private winst? Is overheidsregulering gewenst, zo ja, hoe kan dit het beste ontworpen worden?

De Mechanisme Ontwerp Theorie

Dit zijn moeilijke vragen, vooral omdat informatie over individuele voorkeuren en beschikbare productietechnologieën meestal verspreid is over meerdere partijen. Die kunnen hun informatie goed gebruiken om hun eigenbelang te dienen en delen die dus niet zomaar.

De Mechanisme Ontwerp Theorie, ontworpen door Leonid Hurwicz en verder ontwikkeld door Eric Maskin en Roger Myerson, heeft ons begrip van de eigenschappen van optimale verdelingsmechanismen in zulke situaties sterk verbeterd. Daarbij hielden ze rekening met individuele belangen en private informatie.

Met de Mechanisme Ontwerp Theorie kunnen economen markten die goed werken onderscheiden van slecht functionerende markten. De theorie heeft economen geholpen om efficiënte handelsmechanismen, reguleringsschema’s en stemprocedures te identificeren. Tegenwoordig speelt de Mechanisme Ontwerp Theorie een centrale rol op vele economische vlakken en in delen van de politieke wetenschap.