De bevindingen die de wetenschappers onlangs publiceerden in het Britse vaktijdschrift Brain, staan haaks op het eerdere idee dat neurale stamcellen bij Parkinson patiënten afsterven door gebrek aan de boodschapperstof dopamine. Omdat lichaamseigen stamcellen in de toekomst mogelijk ingezet worden bij reparatie van het beschadigde hersengebied, biedt deze ontdekking perspectief voor de behandeling van Parkinson patiënten.
Afgestorven zenuwcellen
In hersenen van Parkinson patiënten zijn zenuwcellen afgestorven die de boodschapperstof dopamine maken. Hierdoor krijgt het striatum – een belangrijk gebied voor het aansturen van onbewust verlopende, aangeleerde bewegingen – geen dopamine meer. Dat leidt tot de voor Parkinson karakteristieke bewegingsstoornissen, zoals beven. Het striatum ligt naast de subventriculaire zone: een hersengebied waarin neurale stamcellen liggen. Eerdere studies leken aan te tonen dat neurale stamcellen bij Parkinson patiënten grotendeels verloren gaan door dopaminegebrek. Daarmee leek de weg afgesloten naar een mogelijke therapie waarbij de eigen stamcellen van een patiënt zich omvormen tot nieuwe dopamine-producerende zenuwcellen.
Lichaamseigen stamcellen als therapie
Promotieonderzoek van neurobiologe Simone van den Berge toont nu aan dat er wèl stamcellen aanwezig zijn in de subventriculaire zone in de hersenen van Parkinson patiënten. Deze cellen zijn ook in staat om uit te groeien tot de verschillende soorten hersencellen waaruit ons brein bestaat. De onderzoekers komen tot deze conclusie op basis van uitgebreid onderzoek van het betreffende hersengebied bij tien Parkinson patiënten en tien controlepersonen, die hun hersenen na hun overlijden voor onderzoek doneerden aan de Nederlandse Hersenbank.
De onderzoeksresultaten betekenen een belangrijke doorbraak in de zoektocht naar mogelijke behandelingen voor de ziekte van Parkinson. De aandacht kan nu worden gericht op reparatie van het beschadigde brein met behulp van lichaamseigen stamcellen van patiënten. Dit lijkt een goed alternatief voor kostbare en risicovolle stamceltransplantaties.
Simone van den Berge is verbonden aan de onderzoekgroep van prof. dr. Elly Hol, hoogleraar biologie van glia en neurale stamcellen aan de Universiteit van Amsterdam en onderzoeksleider van de groep Astrocyt biologie & Neurodegeneratie van het NIN-KNAW. Het onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met onderzoekers van het VU medisch centrum en van de Universiteit van Milaan.