Meningitis is een vorm van hersenvliesontsteking, waarin het beschermende laagje rond de hersenen (meninges) beschadigd raakt. De ziekte komt vooral voor bij jonge kinderen (tot vijf jaar) en wordt veroorzaakt door infectie met bacteriën, virussen of schimmels. Bij een virale- of schimmelinfectie is een kind vier tot tien dagen ziek. De klachten zijn vaak mild en de meeste patiëntjes herstellen door lichte pijnbestrijding en veel rusten.
Een aantal symptomen waaraan meningitis herkend kan worden. Niet alle symptomen hoeven tot uitdrukking te komen voordat de diagnose meningitis kan worden gesteld.
Gevaarlijke meningokokken
Een bacteriële infectie is ernstiger. Meningokokken bacteriën, die van nature bij tien procent van de gezonde mensen achter in de keel voorkomen, kunnen meningitis veroorzaken. Deze bacteriën verspreiden zich tijdens hoesten en niezen en komen zo in de bloedbaan van een gastheer terecht. Daar vermenigvuldigt de meningokok zich razendsnel en stimuleert het immuunsysteem van de gastheer om overuren te maken. Naast meningitis kan op die manier ook bloedvergiftiging ontstaan, wat de infectie extra gevaarlijk maakt.
Er zijn veel verschillende soorten meningokokken bacteriën. Een bekend voorbeeld is meningokokken C. Een vaccin tegen deze bacterie werd in Nederland in 2000 versneld ingevoerd, nadat de overheid het aantal infecties jaarlijks sterk zag stijgen. Meningokokken C veroorzaakt ongeveer 15 procent van de meningitis gevallen, tegen 35 procent dat veroorzaakt wordt door meningokokken type B bacteriën. Het is daarom van het grootste belang om een vaccin te vinden wat meningitis type B aanpakt.
Bij 1 op de 10 mensen komen meningokokken van nature achter in de keel voor. Bij hoesten en niezen kunnen deze bacteriën vrijkomen en een gastheer infecteren.
Brede bescherming?
En dat vaccin lijkt nu gevonden. Onderzoekers van de universiteit van Oxford maakten een cocktail die werkzaam moet zijn tegen zoveel mogelijk meningokokken B stammen. Zij baseerden zich daarbij op eiwitten die gewonnen werden van de celwand van de bacterie. 150 baby’s werden, tijdens een klinische test, op een leeftijd van twee, vier en zes maanden ingeënt. Na deze drie prikken was 85 tot 96 procent van de kinderen beschermd tegen meningitis B. Wanneer op een leeftijd van twaalf maanden een booster (herhalingsvaccin om de bescherming op peil te houden) werd gegeven, was de bescherming zelfs 93 tot 100 procent.
Het nieuwe vaccin voor meningitis B biedt 85 tot 96 procent bescherming tegen drie verschillende meningokokken B bacterie stammen.
Het vaccin werkt in ieder geval goed tegen de drie verschillende meningokokken B stammen die in de klinische test gebruikt werden. Probleem is dat meningitis veroorzaakt kan worden door nog veel meer type B stammen. De volgende stap in het onderzoek is dan ook een inventarisatie van de brede toepasbaarheid van het vaccin. Is het te gebruiken tegen vrijwel alle meningokokken B stammen of is het slechts werkzaam tegen een aantal stammen. Medewerkers van Novartis (het bedrijf dat het vaccin produceerde) zijn optimistisch over deze inventarisatie en hopen binnenkort met een vaccin tegen meningitis B op de markt te komen.