Heb je teveel tolueen en 2,3-dimethylhexaan in je adem? Dan doe je er goed aan om een spoedafspraak met je oncoloog te maken. In een recent artikel van een Israëlische onderzoeksgroep in het blad Nature Nanotechnology blijkt namelijk dat longkanker-patiënten een overvloed van vooral die twee stofjes in de adem hebben. Dat hebben ze gemeten met een nieuwe ‘elektronische neus’ met gouden nanodeeltjes. De neus is zo gevoelig dat patiënten er direct in kunnen blazen.
Gebruikelijke neuzen
Artsen snuffelen al langer aan de adem van patiënten om longaandoeningen te vinden. Zit er iets in de longen, dan verandert de chemische samenstelling van de uitgeademde lucht. Zieke longen produceren namelijk vluchtige organische stofjes die in gezonde longen niet vrijkomen. Meet je die stoffen in de uitgeademde lucht, dan kan je uitvogelen waar een patiënt aan lijdt zonder hem of haar open te hoeven snijden.
Er bestaan al elektronische neuzen die bijvoorbeeld sporen van TBC in de adem meten. Helaas zijn deze detectoren traag, duur en gaan ze niet lang mee. De nieuwe neus van de Israëlische wetenschappers omzeilt deze problemen. De detectoren zitten op gouden nanodeeltjes. De combinatie met metaal maakt de detectoren robuuster en gevoeliger dan de elektrisch geleidende polymeren van gebruikelijke neuzen.
Longkanker, COPD en astma
“We verwachten dat dit apparaat goedkoop, draagbaar en makkelijk te gebruiken is voor bevolkingsonderzoek,” zegt de Israëlische onderzoeker Gang Peng. “Daarom zal het wellicht bijdragen aan het redden van miljoenen levens per jaar.” Maar die uitspraak is volgens longarts Klaas van Kralingen van het Leids Universitair Medisch Centrum nog een beetje prematuur.
Van Kralingen: “Dit onderzoek is gedaan met tientallen patiënten en gezonde vrijwilligers. De volgende stap is het valideren met een grote groep personen. Er zijn meer verschillende tests nodig voordat je met honderd procent zekerheid longkankerpatiënten kan onderscheiden van gezonde mensen en patiënten met andere ziekten als astma en COPD.”
Onderzoeker Niki Fens van het Academisch Medisch Centrum Amsterdam bevestigt Van Kralingens uitspraak. De groep waar Fens onderzoek, doet werkt ook aan een elektronische neus. Zij bewezen eerder al dat elektronische neuzen onderscheid kunnen maken tussen de adem van patiënten met longkanker, COPD en astma.
Hoewel ze onder de indruk is van de gevoeligheid van de nieuwe detector, plaatst Fens een belangrijke kanttekening bij het apparaat. “Je kunt pas levens redden bij longkanker als je echt in een veel vroeger stadium de ziekte ontdekt, in verband met de beperkte therapeutische mogelijkheden bij deze ziekte.” En dat vergt meer onderzoek. De Israëlische onderzoekers moeten dus een lange adem hebben, willen ze dat hun apparaat zijn weg naar het bureau van de huisarts vindt.
Bron: “Diagnosing lung cancer in exhaled breath using gold nanoparticles”, G. Peng et al, Nature Nanotechnology, 30 augustus 2009.