Je leest:

Minuscuul fossiel kiesje wijst op landbrug over Atlantische Oceaan in Krijt

Minuscuul fossiel kiesje wijst op landbrug over Atlantische Oceaan in Krijt

Auteur: | 17 januari 2006

In het Krijt van ENCI kalksteengroeve bij Maastricht is door twee amateurfossielenverzamelaars, Roland Meuris en Frans Smet, een kiesje ontdekt van de oudste tot nu toe bekende soort buideldier. Het buideldiertje leefde waarschijnlijk zo’n 66,1 miljoen jaar geleden en de vondst betekent dat buideldieren al minstens 10 miljoen jaar eerder Europa hebben bereikt dan tot nu toe werd aangenomen.

Het piepkleine oppossumachtige zoogdiertje is waarschijnlijk via een landbrug vanuit Amerika overgestoken naar Europa (de opossumachtige buideldieren ontstonden naar alle waarschijnlijkheid in de loop van het Krijt in Noord-Amerika). Dit betekent dat er al veel eerder een dergelijke landbrug geweest moet zijn; daarmee ontstaat een nieuw beeld van de paleogeografie van het Laat-Krijt.

Reconstructie van de Maastrichtidelphys meurismeti door Hans Brinkerink (Vista Natura, Baarn).

Een landbrug in de tijd dat het diertje geleefd heeft (66,1 miljoen jaar geleden) is overigens zeker niet uitgesloten, want de zeespiegel stond toen zeer laag. In het noorden (boven 70° N.B.) zou de zogeheten Thule route grotendeels boven water gelegen kunnen hebben. Die route loopt via de eilanden van noordoost Canada, via Baffin Island, Groenland, de Farøer Eilanden en Groot-Brittannië naar het Europese vasteland. Waarschijnlijk was die route niet geheel drooggevallen, maar waren de te overbruggen afstanden door zee wel overkomelijk.

De mogelijke oversteekroute tussen Noord-Amerika en Europa op het einde van het Krijt.

Dit nieuwe paleogeografische beeld berust uiteraard volledig op de interpretatie van het kiesje als afkomstig van een buideldier. Daarbij moet in aanmerking worden genomen dat zoogdiertanden en -kiezen steeds meer gebruikt worden voor paleontologische en stratigrafische onderzoeken. De plaatsing van de uitsteeksels op het kauwvlak, de hoogte ervan, de onderlinge hoogteverschillen en de vorm en ligging van de ‘vlakte’ tussen de uitsteeksels zijn namelijk heel karakteristiek, waardoor het mogelijk is om zelfs op basis van één tand of kies de soort vast te stellen.

Opnamen van het gevonden tandje (slechts 1,85 bij 1,36 mm) met een elektronenmicroscoop.

Op basis van het gevonden tandje is het dan ook mogelijk om vast te stellen dat het gaat om een opossumachtig diertje dat een nieuwe soort (en een nieuw geslacht) vertegenwoordigt. Het is Maastrichtidelphys meurismeti genoemd (het Maastrichtse buideldier van Meuris en Smet). Dit dier heeft ongetwijfeld op het land geleefd. Dat het kiesje in mariene afzettingen gevonden is, doet daar niets aan af: het is ongetwijfeld als hetzij kiesje hetzij (deel van een) kadaver via een rivier naar zee getransporteerd.

Referenties:

Martin, J.E., Case, J.A., Jagt, J.M.W., Schulp, A.S. & Mulder, E.W.A., 2005. A new European marsupial indicates a Late Cretaceous high-latitude transatlantic dispersal route. Journal of Mammalian Evolution 12.

Zie ook:

Lees ook meer nieuws op de website van NGV Geoniews

Dit artikel is een publicatie van NGV Geonieuws.
© NGV Geonieuws, alle rechten voorbehouden
Dit artikel publiceerde NEMO Kennislink op 17 januari 2006
NEMO Kennislink nieuwsbrief
Ontvang elke week onze nieuwsbrief met het laatste nieuws uit de wetenschap.