Voor miljoenen mensen is het een gevaar dat altijd op de loer ligt: landmijnen. Ze blijven liggen nadat een oorlog is afgelopen en maken geen onderscheid tussen soldaten en onschuldigen. Opruimacties zijn duur en moeizaam, en jaarlijks verliezen duizenden mensen één of meerdere ledematen doordat ze op een verborgen mijn stappen. Het Amerikaanse leger sponsorde een groep natuurkundigen om te zoeken naar een eenvoudige, goedkope manier om van die mijnen af te komen. Het resultaat ligt er nu: een apparaat gemaakt van goedkope tweedehands onderdelen dat microgolven gebruikt om landmijnen op te sporen.
De uitvinder, John Scales, is natuurkundedocent aan de Colorado School of Mines. Deze onderzoeksuniversiteit is gespecialiseerd in aardwetenschappen. Scales ging met zijn collega Martin Smith en een aantal studenten aan de slag in opdracht van het Amerikaanse ministerie van defensie. Hun ontwerp moest een mijnendetector worden die zowel goedkoop als breed toepasbaar zou zijn. Zo kan hij eenvoudig ingezet worden in bewoonde gebieden waar landmijnen begraven liggen.
De werking van de detector is gebaseerd op ultrageluid en microgolven. Een puls van ultrageluid brengt de grond aan het trillen. Daarna wordt met microgolven heel precies het trillingspatroon van de grond gemeten. Als er een landmijn aan het oppervlak begraven ligt, trilt de grond daar anders dan op lege plaatsen.
De werking van de nieuwe mijnendetector lijkt erg op die van bestaande laser-Doppler-detectoren. Die detectoren gebruiken de reflectie van een laserstraal om verschillen in trilling van de grond te detecteren. Maar zo’n laserapparaat kost een miljoen dollar, terwijl de bouw van een microgolfdetector van Scales slechts zo’n 10.000 dollar kost. Daarbij wordt gebruik gemaakt van tweedehands onderdelen – sommige daarvan heeft het onderzoeksteam op eBay aangeschaft.
De goedkope, betrouwbare mijnenzoeker kan het dagelijks leven van miljoenen mensen in voormalige oorlogsgebieden een stuk veiliger maken. Het gebruik van landmijnen die ontploffen als een persoon erop stapt is in de meeste landen verboden. Helaas worden er door sommige legers nog steeds landmijnen gebruikt, en totdat ze daarmee ophouden blijft deze vorm van symptoombestrijding de beste aanpak van het probleem.