Ferrari is enthousiast: eindelijk is er erkenning voor de ziekte waar hij al vanaf 1981 aan werkt. Migraine is in de afgelopen jaren uitgegroeid van ‘hysterische vrouwenziekte’ naar een herkenbare hersenaandoening. Bij een migraineaanval heeft een patiënt last van hoofdpijn, misselijkheid en overgeven, maar daar gaat heel wat aan vooraf. Enkele dagen voor een aanval krijgen mensen last van stemmingswisselingen, pijn in de nek, slaapproblemen of een aura in het gezichtsveld.

Vlag op de maan

Tijdens zijn promotie speelde Ferrari een cruciale rol bij het ontwikkelen van triptanen, medicijnen die een migraineaanval kunnen onderdrukken. Momenteel kijkt hij naar genetische predispositie bij patiënten die regelmatig aanvallen krijgen. In 1996 ontdekte zijn onderzoeksgroep het eerste migrainegen. Eén van de Spinoza-referaten omschrijft de waarde van deze ontdekking als ‘het plaatsen van een vlag op de maan’.

Michel Ferrari (1954) studeerde geneeskunde aan de Universiteit Leiden, waar hij in 1992 cum laude promoveerde. Sinds 2002 is Ferrari hoogleraar neurologie aan de Universiteit Leiden. Hij heeft sinds die tijd al vele belangrijke prijzen en subsidies ontvangen. Ferrari levert ook al jaren een belangrijke bijdrage aan de maatschappelijke aspecten van migraine. Zo was hij voorzitter van de International Headache Society en is hij nu voorzitter van de Nederlandse Hoofdpijn Vereniging.

universiteit Leiden

universiteit Leiden

Ondertussen is Ferrari uitgegroeid tot de migraine-expert van Nederland en heeft hij in totaal vijf migrainegenen ontdekt. Al die genen werken op dezelfde manier: via ionkanalen verhogen zij de concentratie kalium en glutamaat in zenuwcellen. Daardoor raken verbindingen tussen bloedvaten en de hersenstam ontregeld en dit zorgt voor de kenmerkende symptomen bij mensen met migraine.

Droom verwezenlijken

Uit het juryrapport van de Spinozacommissie blijkt dat Ferrari een zeer productief en gedreven wetenschapper is. De neuroloog trekt veel getalenteerde onderzoekers aan uit binnen- en buitenland en probeert scholieren te interesseren voor een wetenschappelijke opleiding door ze actief bij onderzoek te betrekken. Daarnaast is Ferrari ook praktiserend klinisch neuroloog.

Het migraineonderzoek is nog niet klaar.Triptaan onderdrukt de symptomen, maar heeft vaatvernauwing als belangrijk nadeel. Niet alleen bloedvaten in de hersenen, maar door het hele lichaam worden door triptaan aangepakt. Met het geld van de Spinozapremie kan Ferrari zijn droom verwezelijken: het ontwikkelen van een goed medicijn om migraineaanvallen helemaal te voorkomen.

Meer over migraine

Gen met twee gezichten (Kennislinkartikel van Cicero) Hooggeleerd in hoofdpijn (Kennislinkartikel van Cicero) Migraine-onderzoek in een Mekka voor genetici (Kennislinkartikel van Cicero)

Zie ook

Website van de onderzoeksgroep van Michel Ferrari Kennislinkbericht over de Spinozapremies van 2009