Wikimedia Commons

Wikimedia Commons

In onze darmen leven naar schatting zo’n 100.000 miljard individuele bacteriën. Die bacteriën spelen een belangrijke rol in onze gezondheid. Zo helpen ze voedsel om te zetten in energie, en beschermen ze ons tegen aanvallen van allerlei ziekteverwekkers. In ruil daarvoor krijgen de bacteriën kost en inwoning. Omdat darmbacteriën voor ons zo belangrijk zijn, willen wetenschappers ze graag onderzoeken. Maar dat is erg lastig, omdat de meeste soorten alleen kunnen overleven in de darm en daardoor niet goed te kweken zijn in een laboratorium.

Dominante bacteriën

Tegenwoordig is het dankzij een nieuwe biologische techniek, metagenomics genaamd, niet meer noodzakelijk om de darmbacteriën te kweken. Met metagenomics kun je in een keer het genetische materiaal van een hele groep organismen bekijken. En dat is precies wat Duitse en Belgische wetenschappers nu gedaan hebben met darmbacteriën. Zij namen monsters uit de darm van tweeëntwintig Europeanen en voegden die nieuwe informatie vervolgens toe aan eerder gepubliceerde gegevens uit Japan en Amerika. Daardoor kwam het totaal aantal proefpersonen in de studie uiteindelijk uit op negenendertig.

Die proefpersonen konden, op basis van hun darmbacteriën, worden ingedeeld in drie groepen. Er zijn dus drie ‘darmflora-typen’, ook wel enterotypen genoemd. Het meest voorkomende darmflora-type is Rumminococcus. Daarnaast zijn er de typen Bacteroides en Prevotella. De ingewikkelde namen van deze enterotypen zijn afkomstig van de bacteriën die het betreffende darmflora-type domineren. En omdat de dominante bacteriën allemaal heel anders zijn, heeft elk type darmflora unieke eigenschappen.

Zo neemt elk type darmflora via een andere route bruikbare voedingsstoffen op uit de darm. En ook de productie van vitaminen verschilt sterk tussen de drie typen. Bacteroides bacteriën produceren bijvoorbeeld vooral vitamine C, B2, B5 en H, terwijl Prevotella bacteriën een hele hoop vitamine B1 en foliumzuur aanmaken.

De drie typen darmflora op een rijtje. Van links naar rechts: enterotype 1 Bacteroides, enterotype 2 Prevotella, en enterotype 3 Rumminococcus. De gele en blauwe lijnen geven aan welke bacteriën een negatieve respectievelijk positieve correlatie hebben met de dominante bacteriesoort van een darmflora-type.

Manimozhiyan Arumugam e.a., Nature

Cruciale vraag

Interessante resultaten, maar wat kunnen we daar nou mee? Nou, de wetenschappers ontdekten bijvoorbeeld een correlatie tussen het type darmflora en het BMI (Body Mass Index) van de proefpersonen. Hoe efficiënter de darmbacteriën energie uit voedsel kunnen halen, hoe groter de kans dat de proefpersoon een hoog BMI heeft en daardoor een verhoogd risico loopt op obesitas. De aanwezigheid van een aantal bacteriële genen kan in dat geval dienen als diagnostische marker voor obesitas. Om te kijken of die aanpak in de praktijk ook echt werkt, voeren de wetenschappers op dit moment een klinisch onderzoek uit onder meer dan honderd proefpersonen.

Bacteroides bacteriën.

Wikimedia Commons

Betere kennis over de typen darmflora kan ook leiden tot andere medische toepassingen, zoals een vroege diagnose van darmziekten als darmkanker of de ziekte van Crohn. Verder verklaart de variatie in darmbacteriën waarom de opname van voedingsstoffen en medicijnen van persoon tot persoon zo verschillend kan zijn.

Wellicht is het in de toekomst mogelijk om een dieet of behandeling af te stemmen op het darmflora-type van een patiënt. Een van de cruciale vragen bij zulke toepassingen is of mensen tijdens hun leven van darmflora-type kunnen wisselen. Of houden ze voortdurend hetzelfde type? En juist die vraag kunnen de wetenschappers op dit moment nog niet beantwoorden.

Lees meer over darmbacteriën op Kennislink:

Oeps: Onbekende tag `feed’ met attributen {"url"=>"https://www.nemokennislink.nl/kernwoorden/darmbacterie/index.atom?m=en", “max”=>"5", “detail”=>"minder"}