Meerdere studies hebben inmiddels aangetoond dat een meertalige opvoeding geen nadelige gevolgen heeft voor de taalontwikkeling van een kind. Er zijn zelfs allerlei positieve effecten aan te wijzen, zoals een kleinere kans op dementie op latere leeftijd en betere cognitieve prestaties. Zo zijn tweetaligen beter in staat om irrelevante informatie te negeren. Maar geldt dit voor alle tweetalige kinderen, onafhankelijk van het sociale milieu waarin ze opgroeien? Daarover was vooralsnog weinig bekend.

Maatschappelijk belang

Eerder onderzoek naar de invloed van meertaligheid op de cognitieve ontwikkeling van kinderen, vond vooral plaats bij kinderen uit de middelste inkomensklassen. Proefpersoontjes uit lagere inkomensklassen deden niet mee in dit type onderzoek. En dat terwijl deze groep kinderen veel vaker te maken heeft met taalachterstanden.

Een centraal thema uit de ontwikkelingspsychologie is inzicht te verkrijgen in de cognitieve ontwikkeling van jonge en oudere kinderen. Het gaat dan om functies als intelligentie, denken, geheugen en gebruik van taal en de wijze waarop deze functies zich ontwikkelen.

Flickr.com, woodleywonderworks via CC BY 2.0

In een recente studie waarover wordt gepubliceerd in het nieuwste nummer van Psychological Science is juist wel naar deze groep kinderen gekeken. Het onderzoek werd uitgevoerd door een onderzoeksteam van de Universiteit in Luxemburg, onder leiding van ontwikkelingspsychologe Pascale Engel de Abreu. “Het bestuderen van cognitieve processen bij deze groep kinderen is van groot maatschappelijk belang”, aldus de onderzoekster.

Vissen en ruimtevaartuigen

Het onderzoeksteam testte 80 kinderen van zeven en acht jaar uit lage inkomensgezinnen in Luxemburg en Portugal. Daarvan was de helft eerste of tweede generatie immigrant in Luxemburg met een Portugese herkomst. Deze kinderen spraken zowel Luxemburgs als Portugees. De andere helft woonde in Noord-Portugal en sprak alleen Portugees.

In eerste instantie werd de woordenschat van de kinderen getest door ze plaatjes te laten benoemen. Alle kinderen antwoordden in het Portugees; de tweetaligen gaven daarnaast ook antwoord in het Luxemburgs. Daarna deden de kinderen mee in zogenaamde concentratietaakjes, waarbij onderzocht werd hoe goed ze zich konden concentreren terwijl ze werden afgeleid. Zo moesten ze 20 paren ruimtevaartuigen bij elkaar zoeken. In een andere test kregen ze een rij van gele vissen te zien op een computerscherm. Daarbij moesten ze op een knop drukken om de richting van de vis in het midden aan te geven. De omringende vissen keken allemaal een andere kant op.

Tweede taalonderwijs

Hoewel de tweetalige kinderen minder woorden kenden dan hun eentalige leeftijdsgenootjes, scoorden ze beter op de concentratietaakjes. “Dit is de eerste studie waarin aangetoond wordt dat ook tweetalige kinderen uit lagere inkomensklassen belangrijke cognitieve voordelen hebben, ondanks de talige uitdagingen waar ze soms mee te maken hebben”, zegt Engel de Abreu in een persbericht. De onderzoekers wijzen erop dat ook eentalige kinderen baat kunnen hebben bij onderwijs in een tweede taal. Niet alleen om hun talige en culturele horizon te verbreden, maar ook om hun cognitieve ontwikkeling te verbeteren.