De Wereldgezondheidsorganisatie heeft zichzelf tot doel gesteld dat de ziekte mazelen in 2010 uit Europa verbannen moet zijn. Dit doel is bereikbaar via een goed opgezet vaccinatiebeleid, want alleen met de juiste inentingen zijn mensen levenslang beschermd tegen infectie met het virus dat mazelen veroorzaakt. En bij dit beleid ligt nu net het probleem, verschillende Europese landen hebben de vaccinatie nog niet onder controle. Daardoor blijven lokale epidemieën de kop op steken en is de doelstelling van de Wereldgezondheidsorganisatie in gevaar.
De ziekte mazelen wordt veroorzaakt door een virus en is zeer besmettelijk. Het virus verspreidt zich via druppeltjes wanneer een geïnfecteerde patiënt hoest of niest. Tien dagen na besmetting treden de eerste ziekteverschijnselen op; hoge koorts, hoesten, verkoudheid en rode ogen. Karakteristiek voor mazelen zijn de witte vlekken met rode stip aan de binnenkant van de wangen en rode vlekken op het gezicht, in de nek en in de hals. In een klein aantal gevallen treden bij infectie met het virus levensbedreigende complicaties, zoals longontsteking of hersenontsteking, op.
De ziekte mazelen wordt veroorzaakt door een virus. Karakteristiek voor mazelen zijn de witte vlekken met rode stip aan de binnenkant van de wangen en rode vlekken op het gezicht, in de nek en in de hals.
Vaccinatiebeleid onder de loep
Vaccinatie is de enige manier om mensen tegen besmetting met mazelen te beschermen. In Nederland is de prik tegen het virus sinds 1976 opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Toch breekt er van tijd tot tijd nog een mazelenepidemie uit, de laatste was in 1999/2000. In dat jaar werden 150 kinderen na infectie opgenomen in het ziekenhuis en uiteindelijk stierven er drie patiënten. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft bepaald dat 95% van de bevolking van een land tweemaal in het leven gevaccineerd moet worden. Alleen met die maatregel heeft het mazelenvirus weinig kans om zich te verspreiden en verdwijnt de ziekte uit Europa.
Dit jaar is het vaccinatiebeleid van 32 Europese landen, waaronder Nederland, onder de loep genomen door EUVAC, de Europese toezichthouder op het gebied van infectieziekten die door vaccinatie te voorkomen zijn. De onderzoekers bekeken mazelendata uit de jaren 2006 en 2007. In totaal kwam de ziekte in deze jaren 12000 keer voor, met name in Roemenië, Duitsland, Engeland, Zwitserland en Italië. In twee jaar tijd vielen zeven doden, waarvan vijf met de complicatie longontsteking (Roemenië, Italië en Engeland) en twee met de complicatie hersenontsteking (Duitsland).
Het voorkomen van mazelen in Europa in de jaren 2006 (boven) en 2007 (onder). Afbeelding: Muscat et al.
Volgens EUVAC zijn de problemen te wijten aan een slecht vaccinatiebeleid. Landen waar de ziekte mazelen veel voorkomt, slagen er maar niet in om het aangerade percentage van 95% te halen. In Engeland bijvoorbeeld, ligt de vaccinatiegraad tussen 1999 en 2006 onder de 90% en in de periode tussen 2002 en 2005 zelfs onder de 85%. In Duitsland zijn de getallen nog schrikbarender, daar ligt het vaccinatiepercentage al jarenlang rond de 70%. Epidemiologen Jacques Kremer en Claude Muller van de Wereldgezondheidsorganisatie hebben voor de Engelse cijfers wel een verklaring. In dat land maakten veel mensen zich lange tijd zorgen over een mogelijk verband tussen vaccinatie en autisme.
Verantwoordelijkheid
Nederland behoort niet tot de landen waar mazelen vaak voorkomt, maar ook ons vaccinatiebeleid is niet optimaal. In landen waar de ziekte niet voorkomt, zoals Finland, ligt de vaccinatiegraad al sinds 1995 boven de 95%. Kremer en Muller merken op dat Nederland te maken heeft met een relatief grote groep mensen die uit religieuze overwegingen geen inentingen nemen. Hierdoor komen er steeds meer mensen die vatbaar zijn voor het mazelenvirus, waardoor de kans op een nieuwe epidemie ook toeneemt.
Europese landen moeten het vaccinatiebeleid voor mazelen op orde krijgen, zodat de ziekte in 2010 uit Europa is verdwenen.
Europese landen moeten hun vaccinatiebeleid aanpassen om te zorgen dat mazelen in 2010 zijn verdreven. Kremer en Muller: “Dat zijn we als Europa verplicht aan arme landen met een slechte gezondheidszorg. Deze landen zijn op dit moment bezig om hun eigen mazelenepidemieën onder controle te krijgen. Als we in Europa niet goed vaccineren, introduceren we het virus weer opnieuw in deze gebieden. Zo zijn er al een aantal uitbraken van Europese mazelenvirussen geweest in Zuid-Amerika. Wij hebben de verantwoordelijkheid goed te vaccineren, zodat arme landen zich geen zorgen hoeven te maken over onze virussen.”
Bronnen
_Measles in Europe: an epidemiological assessment: Mark Muscat, Henrik Bang, Jan Wohlfahrt, Steffen Glismann en Kåre Mølbak,The Lancet, 7 januari 2009
Measles in Europe—there is room for improvement: Jacques Kremer en Claude Muller, The Lancet, 7 januari 2009_
Zie ook:
- Vaccineren is veilig (Kennislinkartikel van Bionieuws)
- Meer over mazelen (RIVM)