In een moderne raket duurt de reis van de aarde naar Mars ongeveer een half jaar. Bij een bemande vlucht betekent dat dat er een kleine groep astronauten twee keer een half jaar lang in een hele kleine ruimte met elkaar opgescheept zitten, met vrij weinig afleiding. Afgezien van de externe gevaren van een Marsreis, zoals de zonnewind, is de sociale stabiliteit van zo’n missie één van de grote risicofactoren. Kan een groep mensen wel zo lang geïsoleerd blijven zonder dat ruzies of eenzaamheid tot grote problemen leiden? Bovendien is onbekend wat er gebeurt als je zo lang gewichtsloos en weg van de aarde bent. Krijgen mensen bijvoorbeeld last van slaapproblemen als er geen dag en nacht meer zijn? Wat gebeurt er met de hormoonspiegel? En is ‘astronautenvoedsel’ goed genoeg om er zo lang op te overleven?

Om die vraag te beantwoorden heeft het Russische Insituut voor Biomedische Problemen (IBMP) een aantal containers aan elkaar gebouwd die de binnenkant van een raket naar Mars nabootsen. Tijdens een uitgebreide selectieprocedure zijn zes ‘astronauten’ uitverkoren om aan de simulatiemissie Mars500 deel te nemen. Onder die astronauten zijn naast vier Russen ook twee Europeanen. De zes zijn, samen met een groep invallers, gedurende twee maanden klaargestoomd voor hun 105 dagen durende missie. Vanochtend zijn ze opgesloten in de containers – hun ‘habitat’ voor de komende 3,5 maand.

In de habitat, die nauwelijks 200 vierkante meter groot is, zijn verschillende ‘vleugels’ te vinden, waar de ‘astronauten’ kunnen slapen, koken, medische tests kunnen uitvoeren en contact met het thuisfront kunnen onderhouden. Dat contact gaat wel met een vertraging van 20 minuten, een realistische benadering van de communicatie tijdens een echte Marsreis. Artsen houden door middel van een geavanceerd systeem met sensoren en tests de hele tijd de gezondheid van de simulatieruimtevaarders goed in de gaten, om tijdig aan de bel te trekken als er iets mis gaat. Maar ook de psychologische ontwikkeling van de groep wordt nauwlettend bestudeerd, om te kijken welke patronen daarin te ontdekken zijn.

Als alles goed gaat is deze missie de voorbode van een langere simulatie van 500 dagen, waarin een groep goed voorbereide simulatie-astronauten een echte Marsreis zal nabootsen. De deelnemers aan die simulatie zullen de zes maanden durende vlucht naar de Rode Planeet, een verblijf van 4 of 5 maanden op een nagebouwd planeetoppervlak én de reis terug naar aarde ondergaan. De Russische onderzoekers willen op deze manier beter zicht krijgen op de invloed die zo’n reis op de mentale en fysieke gesteldheid van een astronaut kan hebben – zodat er op dat vlak geen verrassingen meer naar boven komen als er een echte bemande Marsreis komt.