“Opzij, opzij, opzij, maak plaats, maak plaats, maak plaats. We hebben ongelooflijke haast.” Herman van Veen zong het al: we hebben het druk. Iedereen moet ergens zijn, deadlines moeten gehaald worden en hele boeken moeten nog even snel uit het hoofd gestampt worden voor dat tentamen of proefwerk. Stress loert overal.
Ieder mens reageert weer anders wanneer hij constant onder druk staat. Een biertje meer na het werk, een constant opsteken van sigaretten, nerveus een doos bonbons per dag wegwerken. Maar veel van deze manieren heb één ding gemeen: ze kunnen verslavend werken. Stress kan dus een verslaving in de hand werken. Gedragsfarmacologe Inge de Jong onderzocht wat de invloed is van stresshormonen bij een eventuele cocaïneverslaving.
Anti stress tip: elke dag even een momentje voor jezelf
Spanningdrugs
Wanneer we onder spanning staan dan maken onze bijnieren de hormonen corticosol en adrenaline aan om ons lichaam in opperste paraatheid te brengen. Onze hartslag stijgt, er gaat meer bloed naar de spieren en we halen sneller adem. Ook nemen we onze omgeving scherper waar en verandert tijdelijk de manier waarop we beslissingen maken. We kunnen ons zelfs euforisch gaan voelen van deze adrenaline-kick.
Normaal gesproken zijn deze reacties uiterst functioneel. Onze spieren krijgen bijvoorbeeld genoeg bloed en zuurstof om weg te sprinten en we kunnen in noodsituaties ineens supersnel beslissingen nemen. Maar bij cocaïneverslaafden kunnen stresshormonen juist bijdragen aan de verslaving, aldus de Jong. Echter alleen als ze vanwege bepaalde genen gevoelig hiervoor zijn.
Junks met een staartje
De Jong ontdekte dit door muizen verslaafd te maken aan de witte sneeuw en vervolgens te kijken hoe heftig ze reageerden bij ieder nieuw shot, terwijl ze de concentratie stresshormonen in de muizenlijfjes varieerde. Hoe actiever de muizen werden, hoe groter hun verslaving. Ze gebruikten twee type muizen die genetisch verschilden van elkaar in verslavingsgevoeligheid. Wat bleek?
Een dosis stresshormoon, een snuifje cocaïne en deze viervoeter verandert in een overactieve wervelwind
Wanneer de concentratie stresshormonen nihil was door chirurgisch verwijderen van de bijnieren reageerde één type muis niet meer zo heftig op de cocaïneshots. Na het kunstmatig toedienen van adrenaline en corticosteron (cortisol is de menselijke variant) echter, reageerden de muizen weer even hyperactief als voorheen. Stresshormonen helpen genetisch gevoelige muizen in junkies te veranderen dus.
Chillen
Natuurlijk zitten onze snorhaar dragende vrienden niet hetzelfde in elkaar als wij. We kunnen daarom niet met zekerheid zeggen of dit ook voor ons geldt. Wel weten we uit eerder onderzoek dat mensen met posttraumatische stress eerder verslaafd raken en dat verslaafden meer smachten naar een shot als ze cortisol gekregen hebben. Maar hoe het ook zij, stress helpt niet mee.
Dus als je wilt gaan experimenteren met harddrugs en alle risico’s van dien, zorg er dan in elk geval voor dat je helemaal ontstrest bent. Hangmatje, palmstrandje, muziekje erbij…
Inge de Jong is verbonden aan de Universiteit Leiden.
Zie ook:
- Genotmiddelen in de hersenen (Kennislinkartikel)
- Een vergiftigd geschenk van het geheugen (Kennislinkartikel)
- Verslaafde rat maakt eigen kroost gevoeliger voor verslaving (Kennislinkartikel)
- Stress doet hunkeren (Kennislinkartikel)
- Hoe stress ontstaat (Kennislinkartikel)