Tijdens een belangrijke tenniswedstrijd lopen de emoties hoog op. Aan het einde van de laatste slag ervaart de ene tennisspeler grote euforie terwijl de ander diepe misère doormaakt. Een groep onderzoekers aan onder andere de Radboud Universiteit in Nijmegen heeft ontdekt dat door alleen naar gezichtsuitdrukkingen te kijken, mensen geen onderscheid kunnen maken tussen zulke extreme emoties. Om te zien of iemand heel blij is of heel verdrietig moet je kijken naar de lichaamstaal.
De onderzoekers lieten 45 proefpersonen afbeeldingen zien van tennisspelers een paar seconde nadat die een belangrijke wedstrijd hadden verloren of juist gewonnen. Als de afbeelding alleen het gezicht liet zien konden de proefpersonen haast geen onderscheid maken tussen de beide uiterste emoties. Dat lukte wel als ze een afbeelding te zien kregen van alleen het lichaam of het lichaam en het gezicht.
Een opvallend resultaat van het onderzoek is dat de proefpersonen zich hier helemaal niet bewust van waren. Tachtig procent gaf aan dat bij de volledige afbeeldingen de emotie afgeleid was van het gezicht. Dat dit niet klopt hebben de onderzoekers aangetoond met een ander experiment. Daarbij lieten ze afbeeldingen zien waarbij ze een verliezend gezicht op een winnend lichaam geplakt hadden en andersom. Uit dit experiment bleek dat de proefpersonen de emotie juist baseerden op de lichaamstaal.
De onderzoekers hebben ook experimenten gedaan met afbeeldingen van intense emoties tijdens andere ervaringen uit het dagelijks leven. Zoals pijn tijdens het zetten van een piercing, een huis terugzien na een make-over, een orgasme of extreme rouw. Ook uit deze experimenten bleek de lichaamstaal van doorslaggevend belang voor het herkennen van emoties.
De onderzoekers geven als mogelijke verklaring dat de gezichtsspieren niet geschikt zijn om extreme emoties goed over te brengen. Daarom lijken de gezichtsuitdrukkingen bij intens verdriet of intense blijdschap zo op elkaar. Vergelijkbaar met muziek uit muziekboxen die op maximaal volume staan, worden de emotiesignalen naar de gezichtsspieren vervormd en is er meer ruis. Gelukkig leidt dit in het dagelijkse leven zelden tot communicatieproblemen omdat het onwaarschijnlijk is dat je een gezicht zonder lichaam of context ziet.