Hun bevindingen verschijnen vandaag in het wetenschappelijke blad Geophysical Research Letters (GRL) dat onder klimaatonderzoekers hoog staat aangeschreven. In Natuurwetenschap & Techniek van februari doen Stephen McIntyre en Ross McKitrick hun bevindingen alvast uitgebreid uit de doeken.
‘Hockeystick’
In GRL en ook in Nature publiceerden de Amerikaanse klimaatonderzoekers Michael Mann, Raymond Bradley en Malcolm Hughes eind jaren negentig hun klimaatgrafiek die nadien in de politiek een heel eigen leven is gaan leiden als ‘de hockeystick’. Deze laat zien dat vanaf het jaar 1000 de temperatuur op het noordelijk halfrond daalde en dat zij vanaf het jaar 1900 plotseling is gaan stijgen. Dat suggereert dus heel sterk dat de industrialisatie de oorzaak is van die temperatuurstijging.
De gewraakte grafiek is als enige temperatuurreconstructie opgenomen in de Summary for Policymakers van het laatste rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Op deze samenvatting van het IPCC baseren overheden hun klimaatbeleid en dus hun beslissing om al dan niet aan ‘Kyoto’ mee te doen. De twee Canadezen verwijten het IPCC dat het niet door een onafhankelijke buitenstaander heeft laten controleren of de grafiek wel betrouwbaar was.
In de bovenstaande grafiek laten de Amerikaanse klimaatonderzoekers Michael Mann, Raymond Bradley en Malcolm Hughes zien (zwarte lijn) dat de temperatuurop het noordelijk halfrond vanaf het jaar 1000 langzaam aan daalde, om vanaf 1900 plotseling omhoog te schieten. Tot voor kort werd altijd aangenomen dat de industrialisering de voornaamste oorzaak moet zijn geweest voor de plotselinge temperatuursstijging. Volgens de Canadese onderzoekers McIntyre en McKitrick hebben Mann, Bradley en Hughes (al dan niet bewust) een cruciale fout gemaakt bij de bewerking van hun data. Zij hebben de meetgegevens die een sterke stijging van de temperatuur laten zien in de twintigste eeuw aanzienlijk zwaarder mee laten tellen dan eerdere meetgegevens. Wie een correcte bewerking uitvoert op de gegevens van Mann, Bradley en Hughes krijgt een grafiek (groene lijn) waarin temperatuur niet alleen in de twintigste eeuw stijgt maar die ook laat zien dat het in de vijftiende eeuw even warm was als nu. De huidige opwarming lijkt dus helemaal niet uniek!
McIntyre en McKitrick ontdekten dat nooit iemand in detail naar deze data achter de hockeystick-grafiek heeft gekeken. Volgens de twee, die zelf geen klimaatonderzoeker zijn, is de hockeystick een statistisch verzinsel omdat Mann, Bradley en Hughes al dan niet bewust een cruciale fout hebben gemaakt bij het bewerken van hun data. Die fout heeft tot gevolg dat bomen die een sterke stijging van de temperatuur laten zien in de twintigste eeuw aanzienlijk zwaarder meetellen in de statistische analyse dan bomen waarvoor dit niet geldt.
Voor de resultaten van hun onderzoek hebben Mann, Bradley en Hughes gekeken naar de jaarringen van verschillende boomsoorten.
Jaarringen
Eén boomsoort, de stekel-den ( bristlecone pine) in de Sheep Mountains in Californië, blijkt een bijzonder zwaar stempel op het eindresultaat te drukken. Die bomen groeiden in de twintigste eeuw uitzonderlijk hard. Ze laten dus als je een grafiek maakt van hun jaarringen allemaal een ‘hockeystick’ zien. Waardoor dat komt is echter een raadsel: zeker is dat deze bomen geen goede temperatuurindicator zijn. Het zo zwaar laten meewegen van juist deze omstreden reeks is dus uitermate dubieus, aldus de Canadezen.
Wie een correcte bewerking uitvoert op de gegevens van Mann, Bradley en Hughes krijgt een grafiek waarin temperatuur niet alleen in de twintigste eeuw stijgt maar die ook laat zien dat het in de vijftiende eeuw even warm was als nu. De huidige opwarming lijkt dus niet uniek. Veel belang hechten de Canadezen daar niet aan omdat zij grote twijfels hebben over de betrouwbaarheid van de gegevens van Mann. Wat betreft het reconstrueren van de temperatuur in de afgelopen eeuwen is volgens hen het klimaatonderzoek terug bij af.
Natuurwetenschap & Techniek tijdschrift zal samen met de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en het KNMI een internationaal symposium organiseren over de ontstane controverse over de klimaatgrafiek en het gebruik van statistiek in klimaatonderzoek. Dat symposium heeft plaats in april.