De Krijt-Tertiair uitsterving lijkt heel ver weg. Toch zijn de gevolgen van de uitsterving 66 miljoen jaar geleden nog steeds zichtbaar. Zo is er geen niet-vliegende dinosauriër meer te bekennen. Maar de extinctie had ook invloed op de overlevenden. Uit nieuw onderzoek blijkt dat tweekleppigen (‘schelpen’; bivalven) steeds sneller evolueerden na de Krijt-Tertiair grens. Dit nieuws van Krug ( University of Chicago) en collega’s is gepubliceerd in het Amerikaanse blad Science.
Onder de tweekleppigen (‘schelpen’) vallen onder andere de oester, de kokkel en de mossel. Deze groep komt voor in allerlei ecosystemen en zijn een belangrijk onderdeel hiervan. Vooral in de tropische regio is er een explosie van nieuwe tweekleppigen sinds de Krijt-Tertiair grens. Vóór de extinctie was er nauwelijks verschil tussen de polen en de evenaar. Met gelijke snelheid kwamen er nieuwe soorten bij. Naast het ‘normale’ uitsterven van diergroepen heeft de beroemde extinctie dus ook een lange termijn effect.
Tridacna gigas , één van de grootste tweekleppigen op aarde.
Waarom deze diergroep?
De onderzoekers kozen de 854 geslachten (5132 soorten) tweekleppigen voor hun studie. Maar liefst 711 hiervan zijn ook fossiel te vinden. De fossielen blijven goed bewaard en zijn relatief veel te vinden. Hun evolutie is daarom relatief goed bekend. Een betere bewaring in de loop van de miljoenen jaren is niet waarschijnlijk. Hetzelfde patroon vonden de wetenschappers namelijk voor tweekleppigen die zeer resistent zijn tegen oplossing van hun kalkschaal.
Oorzaak
De redenen voor de versnelde toename van de tweekleppigen zijn divers. Eén mogelijkheid is het wegvallen van organismen die ook op de zeebodem woonden en dus competitie waren voor voedsel en ruimte. Ten tweede kunnen belangrijke roofdieren uitgestorven zijn. Ten slotte zou de toename van boorders van deze schelpen voor de toename gezorgd hebben. Hierdoor moesten de tweekleppigen inventief zijn en zich beschermen op diverse manieren. Dit zou kunnen leiden tot een grotere diversiteit. Toekomstig onderzoek moet uitwijzen wat nu de (belangrijkste) oorzaak was.
Zijn boorders de reden voor de explosie van de tweekleppigen sinds de Krijt-Tertiair grens? Hier is een Cyclocardia aangeboord door een slak. Bron: Adiël Klompmaker
Referenties:
Krug et al., 2009. Signature of the End-Cretaceous Mass Extinction in the Modern Biota. Science 323: 767-771.
Crame, J.A., 2009. Time’s Stamp on Modern Biogeography. Science 323: 720-721.
Zie ook:
- Dino-doder zaaide leven (Kennislinkartikel)
- Controverse rond dino-krater (Kennislinkartikel van Govert Schilling)
- Dinos eerder uitgestorven (Kennislinkartikel)
- Uitsterven dinos niet oorzaak snelle groei zoogdieren (Kennislinkartikel van NIBI)
- Succes van de dinosauriërs was grotendeels toeval (Kennislinkartikel van NGV Geonieuws)