Helaas… Het nieuwsbericht ‘Kostbaar vulkanisch materiaal ontdekt’, dat deze week op Kennislink verscheen betrof een 1 aprilgrap. (zie ook de ontknoping). En weer zijn onze lezers er ingestonken, want de zakjes tuinaarde stroomden binnen. Waarvoor onze hartelijke dank; wij hebben weer veel plezier aan deze grap beleefd! Op alle andere dagen van het jaar kun je wel bij ons terecht voor gefundeerde en betrouwbare artikelen over de wetenschap!
Dat is nog eens een leuk goedmakertje van de Eyafjallajökull, na alle vliegtuigellende van een jaar geleden: de aswolk die vorig jaar april na uitbarsting van deze IJslandse vulkaan het vliegverkeer platlegde, blijkt een gunstig effect te hebben op de Nederlandse bodem. Op sommige plaatsen althans.
Tephraniet
‘Een klein gedeelte van deze vulkanische as is in Nederland neergedaald", vertelt Wim Hoek, aardwetenschapper en vulkaanasdeskundige van de Universiteit Utrecht. De as bevat diverse mineralen, waaronder zwavel- en fosfaatverbindingen. Hoek: ’Nu blijkt dat in tuingrond waaraan recentelijk turfmolm is toegevoegd mineralen zijn gevormd die uitzonderlijk vruchtbaar lijken te zijn.’ Ze worden snel door de plant opgenomen.
De bodemmonsters met de desbetreffende mineralen werden Hoek toegespeeld via zijn collega´s van bodemkunde, die een verzoek om onderzoek binnen hadden gekregen van een volkstuinenvereniging. ‘De grote tulpen en aardbeien leidden in eerste instantie tot ongerustheid bij de volkstuinhouders’, legt hij uit. ‘Men denkt bij zoiets al gauw aan straling of enge stofjes.’ Wat de wetenschappers zagen door hun microscoop leek echter vooral op mineralen die waren gebonden aan asdeeltjes – en toen kwamen ze bij Hoek terecht. Die ontdekte dat het om een nieuw mineraal gaat, dat ontstaat uit de reactie tussen turf en as en dat kennelijk dus ontzettend vruchtbaar is. Tephraniet, noemt Hoek het voorlopig. In het buitenland (waar ook soortgelijk as terechtkwam) is dit mineraal nog niet ontdekt, mogelijk omdat vooral veel tulpen en aardbeien in Nederland groeien.
Lucratief
Het legt de volkstuinvereniging in kwestie – die niet bij naam genoemd wil worden – geen windeieren. Tephraniet kan uit de aarde geïsoleerd worden, en om die reden hebben professionele tuinders nu al grote sommen geld geboden om de lapjes grond te mogen overnemen. Als mineraalmijn, als het ware. Om hoeveel geld het gaat, wil Hoek niet zeggen. ‘Maar de vereniging gaat waarschijnlijk nog harder bloeien dan hun aardbeien en tulpen’, lacht hij.
Doe mee met het onderzoek!
Zelf heeft Hoek inmiddels een groot onderzoek opgestart om de verspreiding van het nieuwe mineraal in kaart te kunnen brengen. Studenten, promovendi en laboratoriummedewerkers willen aanstaande vrijdag de hele dag grondmonsters gaan meten, om een eerste indruk te krijgen van de locaties waar het mineraal zich bevindt. Hoek benaderde Kennislink om meer monsters te kunnen verkrijgen.
‘We nodigen mensen uit het hele land uit om mee te werken en bodemmonsters naar ons op te sturen’, zegt Hoek. Ook als er geen turfmolm gestrooid is, benadrukt hij – want er zijn tal van andere manieren denkbaar waarop restdeeltjes turf in de bodem terecht kunnen komen. Het scheelt de onderzoekers maanden tijd en geld om monsters verzamelen. ‘En voor de mensen kan het leuk zijn te weten of het waardevolle mineraal in hun achtertuin ligt.’
Vertrouwelijk
Wegens de economische waarde van het mineraal zullen de resultaten van de analyses vertrouwelijk behandeld worden en alleen aan de betreffende tuineigenaar worden bekendgemaakt. Wel zal het onderzoeksteam aan het eind van de meetdag op Kennislink een kaart publiceren met per deelgebied een percentage van tuinen waarin het mineraal aanwezig was.
Wil je meewerken aan het onderzoek? Stuur dan je bodemmonster vóór vrijdag a.s. naar Kennislink. Eén eetlepel aarde is genoeg, mits je ervoor zorgt tenminste 2 centimeter diep te scheppen. Vermeld ook de precieze locatie van het monster. Stuur je bodemmonster in een goed afgesloten stevig plastic zakje (diepvrieszakjes zijn aan te raden) naar:
Dr. W.Z. Hoek o.v.v. Tephranietonderzoek p/a Kennislink Postbus 421 1000 AK Amsterdam