Afgelopen week was ik op het grootste symposium voor longartsen in Barcelona, het jaarlijkse congres van de European Respiratory Society. Men had wat tijd ingeruimd voor een workshop over koolstofnanobuisjes, waarbij de sprekers naast ikzelf, Ken Donaldson (Edinburgh), Dominique Lison (Brussel) en Alice Porter (London) waren. Van de 20.000 deelnemers hadden er 200 de weg gevonden naar onze zaal.
De centrale vraag van de middag was of blootstelling van koolstofnanobuisjes tot mesothelioom kan leiden, net als asbest dat doet. Mesothioloom is een tumor aan het borstvlies waar in Nederland per jaar 400 – 500 mensen aan overlijden, en die exclusief vooroorzaakt wordt door asbestvezels. Een relevante vraag dus voor een materiaal waarvan we de komende jaren meer dan 250 ton per jaar denken te gaan produceren en verwerken. Op dit moment zijn de grootste producenten van koolstofnanobuisjes Bayer Material Sciences en Mitsui.
Al in 2008 lieten twee studies bij muizen zien dat bepaalde koolstofnanobuisjes (meerwandig, stijf en langer dan vijftien micrometer) wellicht mesothelioom kunnen veroorzaken. Nieuwere studies die in Barcelona werden getoond door Ken Donaldson laten zien dat lange koolstofnanobuisjes inderdaad het borstvlies kunnen bereiken na inademing, en dat ze daar ook blijven in tegenstelling tot kortere nanobuisjes. Het goede nieuws is dat we van de ‘asbest-story’ kunnen leren, het slechte nieuws is dat zodra het ‘A-woord’ valt alle emoties op tilt slaan.
Voor koolstofnanobuisjes is een geweldige toekomst weggelegd door hun bijzondere optische, elektrische en versterkende eigenschappen. Ze vinden mogelijk toepassing in uiteenlopende dingen, zoals sensoren, zonnecellen, batterijen of tennisrackets. Mijn eigen lezing tijdens de workshop was bedoeld om deze mogelijkheden te plaatsen tegenover de mogelijke risico’s die we lopen als we koolstofnanobuisjes breed in producten gaan gebruiken. Omdat het gezondheidsrisico wordt bepaald door de blootstelling en door de toxiciteit hebben we twee paarden om op in te zetten.
Ten eerste is het zaak producten te maken waaruit koolstofnanobuisjes niet vrij kunnen komen. Ten tweede moeten we met de kennis van de toxiciteit van asbest in de hand, in staat zijn koolstofnanobuisjes zo te maken dat ze bij blootstelling nauwelijks toxische effecten hebben. Hieruit kunnen we drie lessen afleiden. Les één: de lengte van de nanobuisjes beperkt houden, dus nooit langer dan tien micrometer. Les twee: de nanobuisjes mogelijk afbreekbaar maken bij een lage zuurgraad (pH). En les drie: aangrijpingspunten voor enzymen op de buisjes plaatsen, zodat het lichaam in staat is om ze verder af te breken. Op naar duurzame toepassingen van koolstofnanovezels dus!
Lees meer over koolstofnanobuisjes op Kennislink:
Oeps: Onbekende tag `feed’ met attributen {"url"=>"https://www.nemokennislink.nl/kernwoorden/koolstofnanobuis/nanobuis/index.atom", “max”=>"10", “detail”=>"minder"}