Huidmondjes, ofwel stomata, zijn de mondjes van planten. Planten halen er adem mee, net zoals wij doen met onze longen. Ze zijn niet met het blote oog zichtbaar, en een plant heeft er dan ook aardig wat van nodig. Er moet echter wel wat ruimte tussen de stomata zitten, anders kunnen ze zich niet goed openen en sluiten. Hoeveel huidmondjes een plant maakt hangt af van de aanwezigheid van het eiwit Too Many Mouths (TMM, ‘Te Veel Mondjes’). Dat eiwit is zo genoemd, omdat bij het ontbreken ervan de plant veel te veel huidmondjes gaat maken.
Een huidmondje ( stoma) tussen de andere plantencellen. Onder de microscoop, de roze kleur komt van een toegevoegde kleurstof. Door middel van een soort ‘waterpompje’ kunnen de twee ‘lippen’ open en dicht gaan.
Stomata zijn niet alleen de ‘longen’ van planten, ze spelen ook een belangrijke rol bij de verdamping van vocht. Wanneer huidmondjes openstaan, verdampt een plant zeer veel water. Planten moeten dus goed oppassen dat ze niet te weinig, maar ook niet teveel stomata maken. Als ze er te weinig maken dan kunnen ze niet genoeg koolstofdioxide binnenhalen voor de fotosynthese. En als ze er teveel hebben lopen ze kans dat ze te snel uitdrogen bij het openzetten van hun mondjes.
Links zie je de normale planten (‘wt’ staat voor *w*ild*t*ype), rechts zie je de plant waarin de drie genen gemuteeerd zijn. De bovenste twee foto’s (A en B) zijn van de bovenkant van een blad, C en D van de onderkant.
Dat was echter niet het onderwerp waar de onderzoekers mee bezig waren. Zij hielden zich bezig met de groei van Arabidopsis. Het uiteindelijke formaat van de plant wordt bepaald door drie samenwerkende genen. De mutant waarbij alledrie de genen uitgeschakeld waren was inderdaad maar een paar centimeter groot (normale zandraketten zijn 40-50 centimeter hoog). Daarnaast had hij echter ook enorm veel huidmondjes.
Een van de onderzokers showt de normale plant (in linker hand) en de mutant-versie (in rechter hand).
Dit was totaal onverwacht. De drie groei-genen bleken ook noodzakelijk te zijn voor het eiwit ‘Too Many Mouths’. De enige overeenkomst tussen de twee functies van planten is dat zowel groei in de hoogte als huidmondjes noodzakelijk zijn voor de groei op het land. Beide zijn dus aanpassingen aan de kolonisatie van het land vanuit de zee door planten, honderden miljoenen jaren geleden.