Bij de maansverduistering trekt de maan deels door de donkere schaduw van de aarde. Er ontbreekt een ‘hap’ uit de volle maan en die bereikt om 20.23 u. zijn maximale grootte. Op dat moment zal 7,6 % van de maandiameter in de aardschaduw zijn gedompeld.
De eerste aanraking van de maan met de donkere slagschaduw van de aarde vindt plaats om 19.53 u. Al enige tijd daarvoor is te zien dat de zuidoostelijke maanrand wat donkerder aan het worden is. De maan bevindt zich namelijk al in de halfdonkere bijschaduw van de aarde. Vanaf de maan gezien vindt een zonsverduistering plaats en op het zuidelijk deel van de maan wordt het zonnesikkeltje steeds kleiner. Daardoor valt daar ook minder licht op de maanbodem.
Van 19.53 tot 20.53 u., dus precies een uur lang, gaat de zon er zelfs geheel achter de aardbol schuil. Alleen het door de aardatmosfeer afgebogen zonlicht verlicht dan nog flets het maanoppervlak. Met een (verre)kijker is dat zwakke schijnsel nog te zien.
Na 20.53 u. is de maan weer ‘vol’ en wordt overal rechtstreeks door de zon beschenen. Wel duurt het nog eventjes voordat het licht van de zuidelijke maanrand weer even fel is als dat van de noordelijke. De maan moet nog uit de bijschaduw van de aarde trekken en het vanaf de maan zichtbare zonnesikkeltje moet dus nog aangroeien tot ‘volle zon’.
Op 21 december 2010 is bij ons weer een maansverduistering te zien. Vlak voor maansondergang is de maan dan zelfs totaal verduisterd.
Blauwe maan
De maansverduistering is tevens speciaal omdat het een blauwe maan is, oftewel de tweede volle maan van de maand. De eerste was deze maand op 2 december. Het verschijnsel komt eens in de paar jaar voor, vrij ongebruikelijk dus. De uitdrukkingen “op een blauwe maandag” en het Engelse “once in a blue moon” (eens in een blauwe maan) duiden hierop.
De benaming heeft overigens niets met de kleur van de maan te maken. De enige manier waarop de maan blauw kan worden, is als de atmosfeer vervuild is met rook of stofdeeltjes. Dit gebeurde bijvoorbeeld in 1950 na heftige bosbranden in Zweden en Canada. Die vervuiling kan het licht verkleuren door verstrooiing.
Als de stofdeeltjes ongeveer een micrometer (een duizendste millimeter) groot zijn, verstrooien ze al het licht dat erop botst met een lange golflengte. Licht met een lange golflengte zien we als rood. Door de verstrooiing bereikt het rode licht onze ogen niet meer. Het overgebleven licht dat ons wel bereikt heeft een korte golflengte, en zien we als blauw. Vandaar dat de maan aan een vervuilde hemel net iets blauwer lijkt.
De langste blauwe maan ooit gezien hing vanaf 1883 in de hemel, na de enorme uitbarsting van de vulkaan Krakatau. Daar hield de maan maar liefst twee jaar lang een blauw kleurtje aan over.