Tijd voor gengewassen?
Nederland is een van de strengste landen ter wereld op het gebied van genetische modificatie. Planten met een kunstmatig gen komen er in Nederland niet in, veel te gevaarlijk voor de biodiversiteit. Er geldt dan ook een meldingsplicht: op elk pak vla staat tegenwoordig “bevat genetisch gemodificeerd maïszetmeel”. Tijd voor minder strenge regels?
“Ja”, vindt de VVD. “We isoleren ons door deze regels en dat is niet goed voor de economie. We moeten niet bang zijn voor versoepeling.” Gedoodverfde coalitiepartner CDA stelt het iets genuanceerder. “Wij hanteren een ‘ja, mits’ standpunt,” legt CDA woordvoerder Henkjan Ormel uit. “Gewassen die echt veilig zijn –en die zijn er zeker- moeten op Nederlandse bodem geteeld kunnen worden. De linkse partijen voeren vaak vermeende effecten op het milieu aan als reden om gengewassen niet toe te laten. Terwijl hun bezwaren eigenlijk ethisch zijn.”
GroenLinks stelt zich inderdaad radicaal tegen op: “geen gengewassen vanwege de onbekende milieueffecten. En alle negatieve effecten ervan moeten –ook met terugwerkende kracht- verhaald worden op de producenten.”
Oppositiepartner D66 is juist wél voor genetisch gemodificeerde planten. “De regelgeving en bijbehorende bureaucratie rond transgene gewassen kan langzaam afgebouwd worden,” meldt hun site. "Biotechnologie biedt kansen om moderne landbouw duurzamer, beter voor het milieu en beschikbaarder voor ontwikkelingslanden te maken.” Dat is tegen het zere been voor de Partij van de Dieren en de SP. “Gengewassen geven grote, westerse bedrijven een oneerlijke voorsprong op de wereldmarkt. De overheid moet dit soort machtsmisbruik juist tegengaan, niet stimuleren.” Tot slot doet de SP doet er nog een schepje bovenop. Zij vinden ook dat Europa zich hier absoluut niet mee moet bemoeien, terwijl deze regels nu in de Europese portefeuille zitten.
Nanostandpuntjes
Ook over nanotechnologie zijn de partijen het verre van eens. De ChristenUnie stelt zich bijvoorbeeld uiterst kritisch op. “Het fundamenteel ingrijpen in de molecuulstructuren van Gods schepping dienen plaats te vinden met een houding van eerbied, respect en grote zorgvuldigheid,” melden zij op hun website. Deze partij is vooral bang voor het vervagen van grenzen tussen mens en machine. Streven naar een utopische ‘betere mens’ is uit den boze, en ook de risico’s moeten goed in kaart zijn gebracht alvorens de CU hun goedkeuring wil verlenen.
Ook de SP blijft voorzichtig: “Er is nog weinig bekend over de risico’s, daar moet snel verandering in komen. Als er te lang onduidelijkheid blijft bestaan, kan de publieke opinie zich tegen nanotechnologie keren. En dat is zonde, want het is namelijk wel een veelbelovende tak van wetenschap. De regering laat de zaken nu veel teveel zijn beloop.”
Heel anders dan D66. Zij vinden juist dat nieuwe technologische ontwikkelingen zoals nanotechnologie, ruim baan moeten krijgen. Volgens hen verdient nanotech een ruimhartig beleid en flinke financiële investeringen. Innovatie, ook op het gebied van de nanotechnologie, heeft D66 hoog in het vaandel staan.
Het CDA is van mening dat nanotechnologie kansen biedt voor schonere technologieën. CDA woordvoerder Henkjan Ormel: “Zonder aantoonbare risico’s moeten we deze veelbelovende wetenschap zeker niet links laten liggen. Dit is juist één van de gebieden waar Nederland kan excelleren.”
Gratis innovatie en kennis graag!
Alle partijen zeggen in te willen zetten op ‘Nederland, Kennisland’. Maar waar dat van moet gebeuren is nog niet helemaal duidelijk. D66, VDD en Groenlinks zeggen 2,5 miljard extra toe. Volgens de SP en de Christenunie kan de wetenschap ook wel excelleren met maar 1,5 tot 1,35 miljoen extra. PvdA en CDA zeggen wel te willen investeren, maar hoeveel is nog niet bekend. Hopelijk wordt het meer, want in omringende landen gaat er naar verhouding ruim 5 tot 6 miljard euro meer naar onderwijs en onderzoek.
Groenlinks daarentegen is fel tegen nanotechnologie en in het bijzonder nanodeeltjes. Mens en milieu mag zeker niet zomaar blootgesteld worden aan nanodeeltjes. “Eigenlijk,” meldt publieksmedewerker Haykush Hakobyan van Groenlinks desgevraagd, “mogen producten met nanotechnologie pas op de markt komen als 100% zeker is dat ze veilig zijn. En dan nog moet er op de verpakking komen te staan dat het product met nanotechnologie gemaakt is, zodat de consument een geïnformeerde keuze kan maken.” De PvdA is het met die etiket-eis eens, en ziet juist kansen in die risico’s. PvdA beleidsmedewerker Susan Cohen Jehoram: “laten we daar goed onderzoek naar doen en die kennis verkopen aan andere landen.”
“Ach, we moeten er niet te moeilijk over doen,” denkt Mark Harbers, woordvoerder wetenschap van de VVD. “In de EU worden consumenten al erg goed beschermd, dus nieuwe regels zijn niet nodig denk ik. En fabrikanten nemen ook hun verantwoordelijkheid wel. Zij zullen heus geen producten op de markt brengen die schadelijk zijn voor hun consumenten.”
‘Schone kernenergie’
Tenslotte speelt kernenergie ook nog steeds een rol in de debatten. De publieke opinie hierover is aan het veranderen. Het wordt zelfs in de algemene stemwijzers aangestipt, want het komende kabinet zal waarschijnlijk beslissen of Nederland nieuwe kerncentrales gaat bouwen. Hebben we die nodig?
“JA!” meldt het partijprogramma van de Partij voor de Vrijheid. “We kunnen (voor onze energievoorziening) niet langer afhankelijk blijven van Rusland en de islamitische landen. Henk en Ingrid hebben recht op betrouwbare, Nederlandse energie. Kerncentrales kunnen daar prima in voorzien.” In het investeren in duurzame energiewinning, waar D66 en Groenlinks voor pleiten als alternatief voor kernenergie, ziet de PVV niets. “Het is tijd dat we ophouden naar de linkse lobby te luisteren. Slechts 4% van de CO2 uitstoot wordt door de mens veroorzaakt.”
Terug naar de kerncentrales. De meeste linkse partijen (PvdA, D66, Groenlinks en de SP) zijn fel tegen het plaatsen van nieuwe centrales. “Kernenergie is niet echt duurzaam, want uranium raakt ook op”, merken zij op. Ook zijn de risico’s te groot, of vindt men het onethisch om de volgende generaties op te zadelen met radioactief afval. De oproep tot investeren in wind-, water- en zonne-energie is sterk aan de linkerzijde.
De VVD wil dat ook wel, maar ziet nieuwe kerncentrales echter als ‘enige reeële oplossing voor ons huidige energie-en CO2 probleem’. Ook het CDA ziet twee nieuwe centrales wel zitten. Zij vinden dit zelfs een zaak voor het bedrijfsleven, niet voor de overheid.
Wordt de komende regering hét beta-innovatie kabinet of bedekken we de wetenschap met een laagje bureaucratie? Tot 9 juni!
Lees meer over technologie, debat en politiek:
- Meepraten over nanotechnologie en politiek? Discussieer mee
- Dossier verkiezingen (Kennislink)
- Dossier kiezersonderzoek (Kennislink)
- Wetenschapscommunicatie: educatie, entertainment en emotie (Kennislink)
- Hebben wij nog vertrouwen in de wetenschap (Kennislink)
- Verbeeldingskracht veel gevraagd (Kennislink)
- UMTS-masten zijn (on)gevaarlijk (Kennislink)
- Kernenergie steeds populairder (Kennislink)
- Stemwijzer over onderwijs en wetenschap van Kennisland