Eén van de veroorzakers van de opwarming van de atmosfeer is een kevertje van amper een halve centimeter. Dankzij dit beestje zijn de zomers in de naaldbossen van Canada de afgelopen 10 jaar ongeveer 1 graad warmer geworden, schreven onderzoekers uit Canada en de VS gisteren in Nature Geoscience.
United States Department of Agriculture, via wikimediacommons, public domain
De dennenkever
D. ponderosae legt zijn eieren onder de schors van een dennenboom. Terwijl hij de boom doorboort maakt hij een schimmel aan die de afweer van de boom tegen de kever lamlegt, maar er tevens voor zorgt dat de doorvoer van water en voedingstoffen door de boom heen geblokkeerd raakt. Tot overmaat van ramp beginnen de larven zodra ze uit de eieren komen zich tegoed te doen aan de boomschors. Binnen een paar weken na de infectie legt de boom dan ook doorgaans het loodje. Draagt dit normaliter bij aan de gezondheid van het bos – er moet nu eenmaal af en toe ruimte gemaakt worden voor wat nieuwe aanwas – de laatste jaren vormen de dennenkevers een ware plaag.
Sinds een jaar of tien vormt de Dendroctonus ponderosae, zoals het dennenkevertje officieel heet, een ware plaag in de Canadese bossen. Dankzij de mildere winters vriezen de beestjes niet meer dood, en verspreiden ze zich over een steeds groter gebied. De naaldbomensterfte die ze veroorzaken geldt als één van de grootste ecologische rampen die Canada ooit getroffen heeft. Al 170.000 vierkante kilometer bos in Brits Columbia is gedurende de afgelopen 10 jaar afgestorven; een oppervlakte waar Nederland ruim vier keer in past.
Waterhuishouding
En dat heeft zo zijn gevolgen voor het klimaat ter plekke. Het verdwijnen van het bos heeft invloed op de reflectie van het zonlicht en op de waterhuishouding. De verdamping van water neemt in aangetaste bossen met bijna 20% af, concludeerden de aardwetenschappers uit satellietgegevens van het gebied, en dat leidde uiteindelijk tot een temperatuurstijging van 1 graad in de zomer. Het effect is vergelijkbaar met dat van een bos dat verwoest is door een bosbrand.
Uiteindelijk kunnen dit soort processen het hele klimaatsysteem ter plekke veranderen, denken de onderzoekers. De warmte die eerder werd gebruikt om water te verdampen schroeft nu de temperatuur omhoog, en dat kan invloed hebben op luchtcirculatie, wolkvorming en neerslagpatronen. Of dit inderdaad gebeurt hangt af van de afstand waarover aangetaste en niet-aangetaste bossen elkaar afwisselen.
Globale effecten
Niet alleen het lokale klimaat wordt door het afsterven van de bossen beïnvloed, ook de wereldwijde opwarming neemt toe dankzij het verwoestende werk van de dennenkever. Dode bomen vangen immers geen CO2 af, maar stoten het zelfs uit zolang het hout ligt te vergaan.
Bron:
Maness e.a. Summertime climate response to mountain pine beetle disturbance in British Columbia Nature Geoscience doi:10.1038/ngeo1642
Zie ook
- Aarde afkoelen met landbouw (Kennislinkartikel)
- Regen houdt niet van nattigheid (Kennislinkartikel)