Het ontstaan van kanker is een complex proces met veel verschillende oorzaken. Aan de basis ligt het verlies van controle op de deling van cellen. Normaal wordt dat proces heel precies gestuurd, zowel bij planten als mensen. Alle cellen bevatten erfelijk materiaal (DNA), verdeeld over chromosomen. Elke celdeling wordt vooraf gegaan door een verdubbeling van het DNA. Na celdeling hebben de twee zogeheten dochtercellen net zoveel DNA als de moedercel. Maar bij kankercellen gaat het dus mis.

Onderzoekers van het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie onderzochten in de zandraket ( Arabidopsis) een eiwit dat betrokken is bij de controle van celdelingen. Dit eiwit draagt de naam DEL1. Voor het onderzoek wijzigden ze planten genetisch zodat ze geen DEL1 meer aan konden maken. Ze vergeleken celdelingen in deze planten met die in normale planten. Door het uitschakelen van DEL1 bleek in de genetisch gemodificeerde planten een verdubbeling van het aanwezige DNA niet meer automatisch te worden gevolgd door een celdeling. Daardoor ontstonden er cellen die veel meer DNA bevatten dan cellen van normale zandraketten.

Menselijke cellen hebben een eiwit dat is te vergelijken met DEL1, namelijk het E2F7-eiwit. De wetenschappers vermoeden dat dit eiwit in mensencellen dezelfde functie heeft als DEL1 in cellen van de zandraket. Een fout in de productie van E2F7 zou dus ook kunnen leiden tot cellen met teveel DNA en zo tot kankercellen. Dit willen de Belgische biotechnologen samen met kankeronderzoekers nader bestuderen.

Het is vaker zo dat bij de bestrijding van een mensenziekte een studie aan een ander organisme uitkomst kan bieden. Vorige week nog publiceerden een Canadees/Engels onderzoeksteam in het wetenschappelijke tijdschrift Science een genetisch onderzoek aan een vorm van epilepsie bij honden. Ze lokaliseerden plekken op DNA met rare fouten (met veel repeterende codes) die alleen voorkwamen bij honden met epilepsie. Door zulke fouten op te sporen in het menselijk genoom, kan wellicht een slag worden geslagen in het gevecht tegen de Lafora ziekte, een zeer ernstige vorm van epilepsie bij mensen.