Stuur ons een foto van je oog en wij vertellen je of je voortaan geweerd wordt uit winkelcentra. Oh, en misschien win je wat gratis winkeltijd. We verwachtten boze, verontwaardigde reacties, maar wat we kregen waren tientallen mails met aangehangen irisfoto’s. Een paar inzenders informeerde bezorgd of ze nu voortaan gevolgd zouden worden door beveiligingsmedewerkers als ze door het winkelcentrum liepen.
Want dat hadden we de wereld in geslingerd: camera’s in winkelcentra die aan patronen in je iris zien of jij een potentiële winkeldief bent. Onze inspiratie was de Zweedse psycholoog Mats Larsson, die denkt dat irispatronen grove karaktereigenschappen aangeven.
Gelukkig voor winkelend Nederland ziet Larsson wél het verschil tussen ingetogen en impulsieve karakters, maar niet tussen impulsdieven en impulskopers. Ook zijn irisdetails zó klein, dat een beveiligingscamera ze nooit op meters afstand kan zien bij een wandelend persoon. Geen irisbeveiliging in de winkelcentra.
Wat kun je dan wel met een irisscan? Personen uit elkaar houden bijvoorbeeld. Ieder mens heeft unieke patronen in de iris, zoals de lijnen in de vingerafdruk. De privium-apparatuur op Schiphol laat vaste klanten veel sneller inchecken. Een irisscan wordt vergeleken met informatie op een pasje om de identiteit van de reiziger te verifiëren.
Big Brother kijkt mee
Ondertussen worden we in de echte wereld volop onderzocht. Bedrijven brengen onze interesses in kaart door klantgegevens te delen. De V.S. eist van reizigers zonder visum een biometrisch paspoort, met persoonskenmerken zoals de vorm van het gezicht en vingerafdrukken. En de videobewaking?
De afgelopen jaren hingen Nederlandse gemeenten hun centrums vol camera’s. Dat helpt daders op te sporen, maar de beelden met erop ook onschuldig winkelpubliek moeten dan wel worden opgeslagen. Om misdaad te voorkomen probeert de Universiteit van Leeds camera’s te leren wat verdacht gedrag is op een parkeerterrein. Loopt iemand direct naar zijn eigen auto of wandelt hij rond op zoek naar een makkelijke prooi?
Camera’s bewaken de publieke ruimte in Londen, zoals deze cluster in Victoria Station. Ook in Nederlandse steden hangen camera’s, die moeten helpen criminelen op te sporen na een misdrijf. Echt preventief lijken ze nog niet te werken.
Het dichtst bij onze preventieve irisscan komt de stad Groningen. Die heeft sinds november 2006 een systeem van microfoons dat agressief en bang stemgeluid herkent. Het systeem waarschuwt de meldkamer, zodat de politie geweld kan voorkomen. Het College Bescherming Persoonsgegevens vindt dat een positieve ontwikkeling. Hoe meer preventief ingrijpen, hoe minder camerabeelden er opgeslagen hoeven te worden om criminelen achteraf op te sporen. Zo helpt het Groningse systeem juist de privacy van het publiek te beschermen.
Bijna 100 inzendingen…
Bijna 100 mensen zijn afgelopen zondag in de weer gegaan met een digitale camera of hun mobieltje om een foto van hun iris te maken.
Voor velen was 10 minuten gratis winkelen voldoende aanleiding om er als de kippen bij te zijn: tussen 00:00 en 01:00 waren de eerste 30 inzendingen al binnen. Sommige inzenders namen zelfs het zekere voor het onzekere en stuurden ons foto’s van beide ogen, al dan niet in verschillende bestandsformaten.
Niet alleen het gratis winkelen was een belangrijke aanleiding. Men was ook erg geïnteresseerd in de persoonlijkheidsanalyse: en dan soms niet eens zozeer van henzelf, maar in die van de eigen familieleden. Helaas moeten we jullie allemaal teleurstellen: het Kennislink Biometrie Onderzoek was een 1 aprilgrap. Er zijn geen prijzen te winnen en ook aan de persoonlijkheidsanalyse op basis van de ingezonden irisfoto’s zullen we ons niet wagen.
Uit iriskenmerken afleiden of je een winkeldief bent: dat kan (nog) niet. Het beloofde systeem in winkelcentra was dan ook een compleet verzinsel. Of…? De techniek van slimme bewakingssystemen ontwikkelt zich steeds verder. Kennislink vroeg zich af waar mensen de grens trekken en zich afvragen: “mag dit wel zomaar?” Enkele inzenders stelden die vraag en we hopen dat onze grap die discussie verder helpt.
Zie verder
- Achtergronden van de irisgrap? (Kennislinkartikel)
Meer over slimme bewaking en biometrie
- De Graaf begint proef met biometrisch-paspoort (artikel van NU.nl)
- Schiphol heeft Privium: grenspassage met een knipoog
- Biometrie, alle mensen zijn ongelijk (Kennislinkartikel van Natuurwetenschap & Techniek)