Tijdens een onderhandelingsbijeenkomst over het kernfusieproject ITER die in Zuid Korea werd gehouden, is besloten India als volledige partner in het project op te nemen. India werd aan het begin van de bijeenkomst enthousiast en unaniem verwelkomd door de andere partners (EU, Japan, China, Rusland, Zuid-Korea en de VS). Een delegatie uit India heeft vervolgens aan de onderhandelingen deelgenomen.

“Door India binnen het project te brengen, is meer dan de helft van de wereldbevolking vertegenwoordigd bij ITER.”, aldus Antonia Mochan, Europese Commissie-woordvoerster op het gebied van Wetenschap en Onderzoek. Ze maakte deze opmerking op 2 december, toen de Europese Commissie bekend maakte dat India wat Europa betreft welkom was. “Het is belangrijk om dit experiment te doen, dat zo’ n enorme impact op energiegebied kan hebben, en het is belangrijk om het te doen met mensen die zo veel wetenschappelijke know-how kunnen bijdragen”

Na de bijeenkomst in Korea werd in een gezamelijk persbericht bekend gemaakt dat de delegaties volledige overeenstemming hebben bereikt over alle openstaande onderwerpen, zoals het nemen van beslissingen, intellectueel eigendom, de management structuur van de te vormen ITER-organisatie, en aanpassingen van de verdeling van middelen, die nodig waren vanwege de deelname van India. Daarmee is de weg nu vrij om de onderhandelingen op politiek niveau te besluiten.

De delegaties verwelkomden bovendien Kaname Ikeda, genomineerd voor de positie van Directeur-Generaal van het project, en op dit moment nog ambassadeur voor Japan in Kroatië. Ikeda zal begin volgend jaar het project gaan leiden.

ITER is een grootschalig internationaal wetenschappelijk en technologisch project met als doel om de volgende grote stap te zetten om kernfusie als schone, veilige en vrijwel onuitputtelijke energiebron te ontwikkelen. De bouwkosten van ITER bedragen 4.7 miljard Euro gedurende tien jaar, en een zelfde bedrag wordt voorzien voor twintig jaar bedrijf. EU financiert de helft van het project, de andere helft wordt door de andere partners gedragen. Van de totale bouwkosten van ITER gaat naar verwachting 80% naar de industrie. Het project zou in 2016 van start moeten gaan, de bouw kan volgend jaar beginnen.

Op dit moment heeft Europa een leidende positie in het wereldwijde fusie-onderzoek. Met ITER wordt veel van de binnen fusie-laboratoria vergaarde kennis overgedragen aan de industrie, en op innovatief gebied wordt daarom veel van het ITER project verwacht. Ook voor het Nederlandse bedrijfsleven liggen er vele uitdagende mogelijkheden om aan het project deel te nemen. De onderzoeksinstituten FOM, NRG en TNO hebben, samen met het Nederlandse high-tech MKB, de handen ineengeslagen om de kennis die in het onderzoek is gegenereerd over te dragen, en het bedrijfsleven zo optimaal in stelling te brengen voor deelname aan ITER.

De onderhandelingen rond het project, dat in 1985 werd geïnitieerd door de VS en de voormalige USSR tijdens een topontmoeting tussen Gorbatsov en Reagan, worden gezien als een testcase voor grootschalige internationale samenwerking op het gebied van wetenschap en technologie. In juni dit jaar werd na lang politiek touwtrekken tussen Japan en de EU besloten om ITER in Europa te bouwen, en sindsdien is het project in een stroomversnelling gekomen. Volgende week zal er een door de Europese Commissie georganiseerde conferentie in Barcelona plaatsvinden, om de Europese industrie voor te lichten over de kansen die ITER biedt.

Kernfusie is het proces waarbij lichte atoomkernen samensmelten tot zwaardere, en het is de energiebron van de zon en de sterren. Bij fusie komen geen broeikasgassen vrij. Het wereldwijde fusie-onderzoeksprogramma is erop gericht om een fusie-elektriciteitscentrale te ontwikkelen die veilig en betrouwbaar is, ruim voorradige brandstof heeft, met een minimale milieubelasting en economisch rendabel. ITER moet aantonen dat het mogelijk is om op industriele schaal fusie-energie op te wekken. De opvolger van ITER, DEMO, zal een prototype elektriciteitscentrale van 1000 MW worden, die over zo’n 35 jaar de eerste elektriciteit aan het net zal leveren. Fusie kan dan in de tweede helft van deze eeuw gaan voorzien in een groeiend deel van de wereldenergiebehoefte.