Genesis ligt op ramkoers. Op 8 september duikt de NASA-sonde onze atmosfeer in, om aan een parachute naar grond te zakken. Sinds haar lancering in augustus 2001 heeft Genesis voorbij de maan materiaal uit de zonnewind verzameld. Dat is een stroom van geladen deeltjes uit de zon die door het hele zonnestelsel heen ‘waait’. Met het materiaal uit de zonnewind heeft Genesis eigenlijk een hap uit de zon zelf genomen: de samenstelling van de twee is gelijk. Dit is de eerste keer dat sterrenkundigen buitenaards materiaal van verder dan de maan hebben verzameld.

Eigenlijk mag Genesis de grond niet bereiken. Aan boord zijn in dunne, kwetsbare laagjes van goud, saffier, silicium en diamant de ionen uit de zonnewind gevangen. Ook al komt Genesis aan een parachute naar beneden, de schok van de landing kan die laagjes beschadigen en voor vervuiling van de vangst zorgen.

Om Genesis onbeschadigd in handen te krijgen heeft NASA een oude truuk uit de kast gehaald: hengelen met een haak aan een helicopter. “Onze piloten vliegen in de grootste Hollywood-films”, zegt projectmanager van Genesis Don Sweetnam. Piloten van het Amerikaanse leger visten tijdens de Koude Oorlog regelmatig fotorolletjes van spionagesatellieten uit de lucht, maar dit is de eerste keer dat burgerpiloten iets dergelijks proberen.

Het verzamelde materiaal bestaat voor driekwart uit waterstof en voor een kwart uit helium, voorspellen de onderzoekers. De precieze verhouding weten ze niet en ook de concentratie van sporenelementen is onbekend. Dat soort details zijn juist het interessantst voor de astronomen op aarde. Door de zonnewind willen ze de zon en haar oorsprong beter leren kennen.

Oerwolk

De zon is van middelbare leeftijd: vijf van haar tien miljard jaar durende leven zijn voorbij. Ze werd ooit gevormd uit een enorme wolk van gas en stof. Die trok onder zijn eigen zwaartekracht samen en vormde in het centrum een dichte bal van heet plasma. De druk en temperatuur liepen verder op, tot kernfusie kon starten. Zelfs na vijf miljard jaar van kernfusie is uit de samenstelling van de zon nog informatie te halen over de oerwolk waarmee ons zonnestelsel begon. Op 8 september begint het onderzoek pas écht: in speciale clean rooms waar alle mogelijke vervuiling is weggefilterd gaan de NASA-onderzoekers hun vangst ontleden. Daarmee hopen ze de samenstelling van de zon met ongekende precisie te bepalen.

Sample return

Genesis is naast een zelfstandig project ook een test voor toekomstige missies. In 2006 zal de sonde Stardust bijvoorbeeld zijn lading van ingevangen komeetstof naar de aarde sturen. In 2007 hoopt Japan materiaal van een asteroïde te halen en op aarde te onderzoeken. Beide missies helpen wetenschappers beter te begrijpen hoe ons zonnestelsel is ontstaan en uit welke materialen het is opgebouwd.