Er lijkt overeenstemming te bestaan dat de ijskap op Groenland kleiner wordt. Hoe snel dat gaat, is een punt van discussie. Onderzoekers van de Technische Universiteit Delft hebben in samenwerking met collega’s van het Center for Space Research in Austin (Texas) een satellietmethode ontwikkeld waarmee de snelheid van smelten zeer nauwkeurig vastgesteld wordt. Er blijken variaties in de snelheid van smelting op te treden tussen 2003 en 2008, met extra snelle smelt in de warme zomermaanden van 2007.
Satellieten
Sinds 2002 zijn er twee GRACE satellieten (Gravity Recovery And Climate Experiment) die tijdens hun rondjes om de aarde achter elkaar aan reizen. Doordat het zwaartekrachtveld van de aarde niet overal gelijk is, varieert de afstand tussen deze twee satellieten. De variaties kunnen worden gemeten met een nauwkeurigheid van een micron (een duizendste millimeter). Op basis van deze metingen kan worden berekend hoe de zwaartekracht van de aarde niet alleen van plaats tot plaats, maar ook in tijd varieert. Dat laatste gebeurt uiteraard door meetresultaten van verschillende omwentelingen met elkaar te vergelijken.
Op de moeilijk toegankelijke Groenlandse ijskap verandert de aantrekkingskracht van de aarde vooral door variaties in de dikte van deze ijsmassa. Minder ijs betekent minder aantrekkingskracht. Met de metingen van de GRACE satellieten kan via een aantal tussenstappen worden gemeten hoeveel ijs door afsmelten van de ijskap verloren gaat.
Smelt
Uit de metingen blijkt dat er tussen 2003 en 2008 jaarlijks gemiddeld 195 km3 ijs is verdwenen. Dat leverde een zeespiegelstijging op van een halve millimeter per jaar. Voor de komende eeuw zou dat, bij ongewijzigde omstandigheden, neerkomen op 5 cm. Dit is 2,5-4,5 maal minder dan onlangs nog in het rapport van de zogeheten Deltacommissie beschreven.
Fluctuaties
De onderzoekers wijzen er echter op dat de gevonden waarden niet zaligmakend zijn want er treden van jaar tot jaar aanzienlijke fluctuaties op. In de eerste twee jaar van het onderzoek verdween er bijvoorbeeld 131 km3 per jaar, in de laatste 2 jaar 222 km3. Deze ‘versnelling’ van het afsmelten mag volgens de onderzoekers niet als een tendens worden gezien, want er smolt maar liefst 350 km3 af gedurende de twee extreem warme zomermaanden van 2007. Er zijn volgens de onderzoekers veel langduriger metingen nodig om een betrouwbare schatting te kunnen geven van de bijdrage die het smelten van de ijskap op Groenland op langere termijn kan leveren aan de zeespiegelstijging.
De metingen tonen ook waar het meeste ijs verloren gaat. In de extreem warme zomer van 2007 werd voor het eerst een afname van de ijsmassa gemeten op hoogtes boven 2000 m. Aan de westkust lijkt de nettoafsmelting steeds verder noordwaarts op te rukken.
Referentie:
Wouters et al., 2008. GRACE observes small-scale mass loss in Greenland. Geophysical Research Letters h3. 35
Zie ook:
- Groenlandse glijbaan vertraagt (Kennislinkartikel)
- Groenland stijgt door smeltend ijs (Kennislinkartikel)
- Zeespiegel stijgt sneller dan verwacht (Kennislinkartikel)
- Wereldrecord ijssmelten gebroken! (Kennislinkartikel)
- Grootste ijs-shelf op noordelijk halfrond opgebroken (Kennislinkartikel)
- Kennislink Pooldossier (Kennislink dossier)
- Noordpool warmt sneller op (Kennislinkartikel)
- Poolkap smelt sneller dan voorspeld (Kennislinkartikel)
- Zeespiegel stijgt bijna kwart meter bij smelt ijs icaties/zeespiegel-stijgt-bijna-kwart-meter-bij-smelten-van-gletsjers-en-ijskappen-buiten-antarctica-en-groenland
- Klimaatspecial Live Earth (Kennislink dossier)
Lees ook meer nieuws op de website van NGV Geoniews