Bosbrand Californië.

NASA

NASA

De aarde warmt op, luchtvervuiling is niet uit het nieuws weg te slaan, en veel mensen in arme landen lijden honger. Een somber, maar reëel beeld van de wereld van tegenwoordig. Toch kan een deel van deze problemen op korte termijn opgelost worden. Wetenschappers schrijven in de jongste uitgave van Science hoe.

Het multidisciplinair onderzoek werd geleid door NASA-wetenschapper Drew Shindell (Columbia Universiteit, New York staat). Samen met collega’s uit Europa, de V.S., Thailand en Kenia bekeek hij ongeveer 400 mogelijkheden om de uitstoot van methaan en zwarte deeltjes in de atmosfeer (black carbon, zwarte aerosolen zoals roetdeeltjes) te beperken. Uiteindelijk kozen ze er 14: die waren het effectiefst in het tegengaan van de opwarming door methaan en zwarte aerosolen (90% in totaal) en het verbeteren van de luchtkwaliteit. Voorbeelden hiervan zijn een verbod op het verbranden van agrarisch afval en het verbieden van voertuigen met een hoge uitstoot.

Methaan en zwarte aerosolen

Methaan, het belangrijkste bestanddeel van aardgas, is een zeer sterk broeikasgas, tot wel 25 maal sterker als koolstofdioxide. Methaan komt vrij bij onder meer de winning van fossiele brandstoffen, het transporteren van aardgas, uit afval en afvalwater, uit veemest en uit rijstvelden. Methaan is verder een voorloper van ozon. Hoog in de atmosfeer weert ozon schadelijke UV-straling, maar bij het aardoppervlak is ozon een grote luchtvervuiler en onderdeel van smog. Een te lange blootstelling aan te veel smog leidt tot problemen aan de luchtwegen, en kan zelfs dodelijk zijn.

Methaan aan het aardoppervlak in 2004 (ppmv = deeltjes per miljoen).

NASA

NASA

Zwarte aerosolen in de atmosfeer absorberen straling van de zon. Eenmaal neergekomen op een lichte bodem zoals sneeuw, absorberen deze deeltjes nog steeds warmte. Uiteraard is het inademen ook schadelijk op de lange duur. Bovendien beïnvloedden deze aerosolen regionale neerslagpatronen ook nog eens. Zwarte aerosolen ontstaan vooral door de verbranding van biomassa zoals hout en het verbranden van fossiele brandstoffen.

De terugdringing van methaan en zwarte aerosolen heeft een groot voordeel ten opzichte van de terugdringing van koolstofdioxide. Waar CO₂ lang in de atmosfeer blijft (50-200 jaar), daar blijven methaan en zwarte aerosolen een stuk minder lang hangen (12 jaar en dagen tot weken, respectievelijk). De aanpak van de uitstoot heeft daarom direct invloed in de komende decennia. Voordat de effecten van een graag geziene reductie van de CO₂-uitstoot zichtbaar worden, zijn we al enkele decennia verder.

Een foto van de binnenstad van Shanghai genomen vanaf één van de hoogste torens ter wereld, de Oriental Pearl Tower met een maximale hoogte van 468 meter. In het oog vallend is het deken van smog met onder meer zwarte aerosolen over de stad; daarboven is gewoon blauwe lucht te zien.

Adiël Klompmaker

Adiël Klompmaker

Gevolgen

Treffen we de maatregelen per direct, dan veranderen neerslagpatronen weer naar het oude patroon: meer neerslag in West-Afrika en Zuid-Oost Azië, en minder in Scandinavië en India. De temperatuur zal minder snel stijgen dan voorspeld – we hebben immers nog steeds de CO₂-uitstoot – in vooral noordelijk Canada, centraal Rusland en Antarctica. China, India, de V.S., Pakistan en Brazilië profiteren met een aanmerkelijk hogere oogst. Die extra oogst kan ingezet worden om bijvoorbeeld honger in de wereld tegen te gaan.

Vissen roken in de buitenlucht: allerminst gezond.

Barbetorte

Barbetorte

Het meest opmerkelijke resultaat? Op jaarbasis vallen minder doden door de verbeterde luchtkwaliteit. India is koploper met 814.000 mensen per jaar gevolgd door China (684.000), Bangladesh (159.000), Pakistan (90.600) en Indonesië (89.100). Per 100.000 mensen staat Bangladesh op de eerste plaats met 232. Daarna komen onder meer Nepal (156), India (152) en wederom Pakistan (137).

Tellen we alles bij elkaar op dan gaat het maximaal om 4,7 miljoen doden minder per jaar. Dit is bijvoorbeeld meer dan doden door tuberculose (0,6 miljoen per jaar) en verkeersongelukken (2,1 miljoen). Niet meegenomen is het bespaarde aantal doden door de verbeterde luchtkwaliteit binnenshuis. Een schatting voor India en China alleen zou al 373.000 doden schelen.

Al die maatregelen kosten geld, bergen met geld. De kosten zijn zo’n €200 per ton methaan. De opbrengsten zijn echter veel groter: ergens tussen €550 en €4000. De keuze is aan de politiek.

Zie ook:

• Het zwarte, opwarmende gevaar (Kennislinkartikel)
• Olieramp verbetert begrip van smog (Kennislinknieuws)
• Minder licht op aarde (Kennislinknieuws)
• Opwarming Europa deels door mist (Kennislinknieuws)
• Droogte en sterkere cyclonen door mens (Kennislinknieuws)
• Klimaatverandering (Kennislinkdossier)