Je leest:

Het voordeel van intelligentie

Het voordeel van intelligentie

Auteur: | 10 maart 2005

Wat is het voordeel van grote hersenen? De wijdverbreide hypothese is dat grote hersenen samengaan met een hoge intelligentie, en dat die hoge intelligentie er voor zorgt dat een soort zich makkelijker kan aanpassen aan een nieuwe omgeving. Het hebben van grote hersenen is dus een voordeel wanneer er een grote verandering plaatsvindt in je leefomgeving, of wanneer jij verandert van leefomgeving. Deze hypothese is nu getest voor vogels, de resultaten verschijnen deze week in PNAS.

Hoewel de bovenstaande hypothese heel logisch klinkt, is hij nog nooit goed onderzocht. Het probleem is namelijk dat je als onderzoeker volgens de wet niet zomaar een diersoort in een nieuwe omgeving mag introduceren. Dat is opgelost door te kijken naar de overleving van zo veel mogelijk soorten vogels die in het verleden in nieuwe gebieden uitgezet zijn. Die overleving is echter afhankelijk van een heleboel factoren. Bijvoorbeeld: de hoeveelheid vogels die uitgezet zijn, hoe gespecialiseerd de soort is en hoeveel het nieuwe gebied verschilt van hun oude gebied.

Raven staan bekend als de intelligentste vogels.

Daarom hebben de onderzoekers een ingewikkeld wiskundig model gemaakt, waarin al deze factoren verwerkt zijn. Zo konden ze zien welk deel van het overlevingsvoordeel een gevolg was van de hersengrootte. Er zijn meer dan 600 vogel-introducties verspreid over de hele wereld bekeken, waarvan er 243 succesvol waren. Voor alle vogelsoorten is de hersengrootte bepaald, in verhouding met de rest van hun lichaam.

Een korhoen. Natuurbeschermers willen deze vogel opnieuw uitzetten in Nederland. Zal hij intelligent genoeg blijken om hier te kunnen overleven? Klik op de foto voor een grotere versie

De hersengrootte heeft een sterk verband met de intelligentie van een vogel. Als maat voor intelligentie hebben de onderzoekers gekeken naar de nieuwe ‘uitvindingen’ van de vogels. Dat waren dingen zoals: overgaan op een nieuwe voedselbron, een nieuwe manier van voedsel zoeken, of het voortplantingsgedrag aanpassen aan de nieuwe situatie. Soorten die goed zijn in het ontwikkelen van zulk nieuw gedrag, blijken inderdaad makkelijker kunnen overleven in een nieuwe omgeving dan ‘dommere’ soorten.

De hypothese dat grote hersenen gunstig zijn als de omgeving verandert, blijkt dus te kloppen. Dit verband geldt vermoedelijk niet alleen voor vogels, maar ook voor zoogdieren – inclusief de mens. Volgens deze theorie hebben mensen hun extreem grote hersenen ontwikkeld onder druk van veranderende omstandigheden.

Dit artikel is een publicatie van NEMO Kennislink.
© NEMO Kennislink, sommige rechten voorbehouden
Dit artikel publiceerde NEMO Kennislink op 10 maart 2005
NEMO Kennislink nieuwsbrief
Ontvang elke week onze nieuwsbrief met het laatste nieuws uit de wetenschap.