Wij vinden wat zich nu voordoet vaak belangrijker dan wat er in de toekomst zal gaan gebeuren. Zaken die ons gelukkig maken willen we nu en waar we minder blij van worden stellen we liever uit.
Ben je aan het eind van de maand door je geld heen? Of heb je moeite om bepaalde lekkernijen te bewaren voor later? Ook al heb je eigenlijk genoeg gehad? Dan vertoon jij ook kenmerken van ongeduld.
Of misschien heb je meer last van uitstelgedrag. Ben jij zo’n burger die pas na herhaalde herinneringen van de Belastingdienst zijn aangifte regelt? En dan het liefst op 31 maart?
Gedragswetenschappen gaan niet alleen over wat we doen, maar ook over de vraag wanneer we iets doen. Ongeduld en uitstelgedrag kunnen optreden wanneer je kan kiezen tussen nu en later. Ongeduld is iets doen wat je eigenlijk pas later hoort te doen en uitstelgedrag betekent dat je eigenlijk iets nu moet doen maar dat toch verplaatst naar later.
In vergelijking met dieren zijn wij mensen vaak opmerkelijk geduldig, maar dat betekent niet per se dat ons menselijk brein een radicaal andere perceptie van tijd heeft. Uit onderzoek blijkt dat zowel mensen als duiven kiezen voor de geduldigere keuze als er alleen gekozen kan worden tussen toekomstige alternatieven. Vraag jezelf maar af: als je kon kiezen tussen het krijgen van 100 euro over 100 weken of 120 euro over 101 weken; maakt die ene week nog wat uit?
In het experiment konden duiven kiezen tussen een kleine beloning over twee seconden of een grote beloning over vier seconden. De duiven kozen voornamelijk voor de kleine beloning. Maar als beide beloningen 26 seconden later werden gegeven dan kozen ze voor de grote, latere beloning. Dit is opvallend want het laat zien dat ook dieren in staat zijn om meer geduld te tonen gegeven als de gevolgen zich in de toekomst afspelen.
Wikimedia Commons
Ongeduld en uitstelgedrag hebben met elkaar gemeen dat het ‘nu’ meer wordt gewaardeerd dan wat later komt. Laten we eerst ongeduld iets nauwkeuriger bekijken. Is ongeduld eigenlijk altijd wel iets negatiefs? Stel dat iemand je de keuze voorlegt: heb je liever 100 euro nu of 120 euro een week later? Het is dan niet vanzelfsprekend wat de ‘juiste’ keuze is. Wel kan worden beweerd dat de persoon die kiest voor 120 euro geduldiger is.
Geduld
Economen stellen dat je een verkeerde keuze maakt wanneer je later spijt krijgt van je keuze. Op dat moment zou je jezelf gelukkiger kunnen maken door een tijdreis naar het verleden te maken zodat je je keuze kan veranderen.
De reden van die spijt is een specifieke; je hechtte te veel waarde aan het heden met als gevolg dat je – achteraf gezien – te gretig was. Zo wist je al wel dat als je een zak drop achter elkaar leeg eet dat je daar later last van krijgt, maar op dat moment vond je het nú belangrijker. Het gaat dus niet om gebrek aan kennis, maar om een gebrek aan zelfbeheersing.
De een is wel wat geduldiger dan de ander. Walter Mischel van de Standford Universiteit en zijn collega’s onderzochten in de jaren zestig deze verschillen bij kleine kinderen. Het bekendste experiment van deze onderzoekers is waarschijnlijk het marshmallowexperiment. Dat gaat als volgt: een kleuter zit in een kamer met een spekje binnen handbereik. De onderzoeker vertelt echter tegen het kind dat als het spekje er over 20 minuten nog steeds ligt, het er nog eentje krijgt als beloning voor het getoonde geduld.
Dat de kinderen het spekje slecht met rust konden laten, zal geen verrassing voor je zijn. Een deel van de kinderen verorberde het snoepje vroegtijdig en het andere deel vond het de moeite waard om te wachten. Die laatste groep kinderen had verschillende strategieën om zichzelf af te leiden, bijvoorbeeld door de ogen te sluiten of de eigen handen tussen de dijbenen te klemmen.
Een duivels dilemma: een kind en zijn marshmallow(s).
Wat maakt het onderzoek van Mischel interessant? Allereerst kunnen we er strategieën aan ontlenen die het makkelijker maken om iets uit te stellen. Maar minstens zo interessant is de voorspellende waarde van dit eenvoudige experiment. Na tien jaar beschreven de ouders de vierjarigen die destijds geduldig hadden gewacht significant anders. De kinderen waren volgens de ouders slimmer, sociaal vaardiger en zelfverzekerder dan hun leeftijdsgenoten. Daarbij bleken hun scores voor de toelatingstest voor de universiteit bovengemiddeld hoog te zijn. Geduld is dus inderdaad een schone zaak.
Zelfbeheersing
De vraag is natuurlijk of zelfbeheersing de oorzaak is van de later gevonden verschillen. In 2011 is er een onderzoek gepubliceerd die juist op deze vraag in gaat. Met behulp van een zeer omvangrijke dataset uit Nieuw-Zeeland hebben 13 onderzoekers mensen maar liefst 30 jaar intensief gevolgd. Gegevens over zelfbeheersing, intelligentie, familieachtergrond, gezondheid, welvaart en criminaliteit werden verzameld.
De deelnemers met een hoge mate van zelfbeheersing in hun kinderjaren bleken later gezonder en rijker te zijn en hadden minder veroordelingen achter hun naam staan. Dit geldt ook als intelligentie en familieachtergrond constant worden gehouden. Omdat het ontbreken van zelfbeheersing verstrekkende gevolgen voor het individu en de maatschappij heeft, zou het aanleren ervan volgens de onderzoekers een belangrijke taak van de overheid moeten zijn.
Een effectieve manier om zelfbeheersing te bevorderen is door de betere keuze, die uitstel vereist, mentaal aantrekkelijker te maken. Dat vergt abstractievermogen, omdat je beloning voor geduldig gedrag meestal vooraf niet te zien is. Dus natuurlijk kan je met hongerige ogen kijken naar dat smakelijk stukje slagroomtaart, maar door bewust na te denken over de voordelen van een gezonde lijn wordt dat hapje toch onaantrekkelijker.
Twee innovatieve Amerikaanse ondernemers zagen wel wat in het tegengaan van uitstelgedrag. Ze ontwikkelden een app die je moet verleiden trouw de sportschool te bezoeken: GymPact. Als je je belofte niet nakomt, verlies je een door jezelf vastgesteld bedrag. Ga je wel trouw, dan verlies je niet alleen niks, maar krijg je ook nog eens het ingezette geld van gebruikers die wel verzuimden. Op die manier maak je het voor jezelf wel erg aantrekkelijk om te gaan trainen: dankzij de app werden maar liefst 90% van de voorgenomen bezoeken die bij Gym-Pact.com waren gemeld gerealiseerd.
Wikimedia Commons
Hoe objectiever je nadenkt over de voordelen van de geduldige keuze – dat wil zeggen dat je alleen concentreert op de voor- en nadelen die er in de toekomst toe doen – des te geduldiger ga je jezelf ook gaat gedragen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want je moet natuurlijk wel eerst het geduld vinden om deze strategie ook toe te passen.
Uitstelgedrag
Tot slot komen we toch nog even terug op uitstelgedrag. Professors Dan Ariely en Klaus Wertenbroch lieten in een experiment een deel van hun proefpersonen deadlines opstellen voor een opdracht met drie onderdelen. Deze deelnemers legden zichzelf ruim voor de einddatum van het experiment deadlines op, ook al liepen ze bij het niet halen hiervan kans op een boete. Blijkbaar hadden ze dit over voor de ‘stok achter de deur’.
En terecht: deze deelnemers presteerden beter dan de tweede groep die alle drie de opdrachten op de einddatum zelf mochten inleveren. Er was echter nog een derde groep: deze moest elke week een evenredig gedeelte van de opdracht inleveren. Wat bleek? Die derde groep presteerde het beste van allemaal.
De zelfverkozen deadlines van de eerste groep deelnemers verbeterden weliswaar ook hun prestaties, maar in mindere mate dan die van de deelnemers uit de laatste groep. Kortom, een goed afgestemde deadline van je baas werkt toch echt het beste.
Bronnen
- Ariely, D. en Wertenbroch, K. (2002). Procrastination, Deadlines, and Performance: Self-Control by Precommitment. Psychological Science, 13(3), 219-224.
- Green, L., Fisher, E. B., Perlow, S. en Sherman, L. (1981). Preference reversal and self control: Choice as a function of reward amount and delay. Behaviour Analysis Letters, 1(1), 43-51.
- Liberman, N. en Trope, Y. (2008). The Psychology of Transcending the Here and Now. Science, 322(5905), 1201-1205.
- Mischel, W., Shoda, Y. en Rodriguez, M.L. (1989). Delay of Gratification in Children. Science, 244(4907), 933-938.
- Moffitt, T.E., Arseneault, L., Belsky, D., Dickson, N., Hancox, R.J., Harrington, H., Houts, R., Poulton, R., Roberts, B.W., Ross, S., Sears, M.R., Thomson, W.M. en Caspi, A. (2011). A gradient of childhood self-control predicts health, wealth, and public safety. Proceedings of National Academy of Sciences, 108(7), 2693-2698.
- Siegel Bernard, T. (2012, 2 januari). Gym-Pact Fines You for Not Exercising. The New York Times.